De Tempietto di S. Pietro in Montorio

Op de binnenplaats van het klooster van S. Pietro in Montorio op de Gianicolo- heuvel vind je een merkwaardig bouwwerk: de tempietto di S. Pietro in Montorio of ook Tempietto del Bramante genoemd naar zijn architect.

Het is een schitterend voorbeeld van renaissance- bouwkunst met zijn centrale grondplan, gebruik van antieke Romeinse architectuurkenmerken en zijn ideale proportionele en geometrische structuur.

Om een gelofte in te vullen vroegen de koningen van Spanje Isabella I van Castilië en Ferdinand II van Aragon aan Bramante om een gebouw te ontwerpen om het martelaarschap van Petrus te gedenken dat volgens de overlevering op deze plek had plaatsgevonden.

Volgens sommige bronnen werd het gebouw ontworpen in 1502 maar mogelijks was het pas in 1510. Na de voltooiing oogstte het kunstwerkje veel bewondering bij kunstenaars uit die tijd. Palladio vond het even mooi als een bouwwerk uit de antieke tijden. Vasari beeldde het af in een fresco in de Sala Regia (Vaticaanstad).

In de 17de eeuw werden enkele wijzigingen doorgevoerd zoals een verhoging van de koepel en toevoeging van trappen voor de crypte. Deze crypte is een restant van een veel ouder gebouw waarbij wordt aangenomen dat het de exacte plaats van het martelaarskruis van Petrus aanduidt.

Volgens de oorspronkelijke plannen had de tempel in het midden van een ronde binnenplaats moeten worden geplaatst die echter nooit gerealiseerd werd. De omtrek van de kleine tempel bestaat uit 16 zuilen. Het getal 16 wordt door Vitruvius als volmaakt beschouwd omdat 16 = 10 + 6 waarbij beide getallen volgens Pythagoras volmaakt zijn.

In het Victoria and Albert Museum (Londen) staat een houten maquette van het tempeltje.