Langsheen de Via Appia Antica staan tal van antieke restanten uit de oudheid. Een van de indrukwekkendste op ongeveer 3 mijl van het centrum is zeker het Mausoleum di Cecilia Metella met daaraan verbonden het Castrum Caetani.
Het ronde gebouw is wat er overblijft van de majestueuze graftombe voor Cecilia Metella. Zij was dochter van Quinto Cecilio Metello Cretico, ze was getrouwd met een Crassus, lid van de Venulei familie.
Het mausoleum werd opgetrokken in de tweede helft van de eerste eeuw voor C. en was bedoeld om het belang van de familie te benadrukken.
Het gebouw stond op een vierkante sokkel, volledig bedekt met sierplaten uit travertijn. Bovenop bekroond met een koepel die vandaag verdwenen is. De bovenrand van de gevel was versierd met een fries van bloemenslingers.
In de middeleeuwen werd de toren gebruikt als versterkt kasteel (Castrum Caetani) en werden hoge kantelen toegevoegd net als het opschrift “Capo di Bove” zoals de plek in die tijd genoemd werd omwille van de fries met ossenkoppen.
De conische grafkamer is 30 meter diameter en 39 meter hoog en kan bezocht worden (toegang betalend). In het Palazzo Farnese staat mogelijks de sarcofaag die het lichaam van Cecilia bevatte.
Sinds de 9de eeuw is het gebouw en omliggend terrein eigendom van de katholieke Kerk. Eind 13de eeuw bouwde de machtige familie Caetani een verstrekt kasteel waarbij het ronde mausoleum als toren fungeerde. Rond het kasteel was een klein dorp met kerkje gewijd aan S. Nicola. Het geheel was ommuurd waarvan de resten vandaag nog bewaard zijn gebleven.
Het kasteel werd later eigendom van de families Savelli, daarna Orsini, dan Colonna, daarna Cenci en tenslotte Torlonia. Allemaal bekende belangrijke families in het middeleeuwse Rome.
In het voormalige woongedeelte van het kasteel is vandaag het “Museo dell’Appia” gevestigd met een verzameling beelden, sarcofagen en inscripties gevonden langs de Via Appia Antica uit de grafmonumenten die er ooit stonden.
Praktisch: website met openingsuren en extra info.