Het Palazzo della Civiltà Italiana
Een van de opmerkelijkste gebouwen in de wijk EUR(OPA) ten zuiden van het centrum is het Palazzo della Civiltà Italiana, in de volksmond ook het Colosseo quadrato (vierkant colosseum) genoemd.
De plannen werden getekend in 1936 en de bouw startte in 1938. Reeds in 1940 werd het gebouw in gebruik genomen hoewel het nog niet voltooid was. Vanaf 1943 lag de bouw stil omwille van WO II. Na de oorlog werd het palazzo afgewerkt.
Tijdens de oorlog gebruikten de Duitse troepen het gelijkvloers als werkplaats voor reparaties aan hun voertuigen. Op 9 september 1943 net na de wapenstilstand vond op de trappen naar de Tiber een treffen plaats tussen Duitse parachutisten en Italiaanse soldaten die de opmars van de Duitsers naar het centrum van Rome wilden vertragen. Er stierf één Italiaanse soldaat bij dit gevecht.
Het vierkante gebouw is opgetrokken uit gewapend beton, versierd met travertijn en telt 54 bogen per gevel. Het is niet moeilijk om te snappen waarom het zijn bijnaam vierkant Colosseum heeft gekregen.
Sinds 2013 wordt het verhuurd aan de modeketen FENDI die er zijn kantoren heeft in ondergebracht. Af en toe kun je het bezoeken als er een tentoonstelling wordt georganiseerd.
EUR is de afkorting van Esposizione Universale di Roma en stond in ‘35 synoniem voor de organisatie van de Wereldtentoonstelling van ‘42. Het terrein was ideaal gelegen tussen het centrum en de zee langsheen de in ‘28 aangelegde snelweg naar Ostia, Via Cristoforo Colombo. Het paste allemaal in het plaatje om de stad Rome verder uit te breiden tot helemaal aan de kust.
Het hele project kaderde tevens in de verdere ontplooiing van de machtsovername door het fascisme en zou een eerbetoon moeten worden om de twintigste verjaardag van de Mars op Rome te vieren. Die dagen in oktober ‘22 nam Benito Mussolini immers de macht over van koning Vittorio Emanuele III en vormde hij een eigen regering. Zijn droom was dat deze wijk – naast het Rome van de keizers en het Rome van de pausen – het derde Rome zou worden, dat van het fascisme.
Het bouwproject werd geleid door architect Marcello Piacentini, die tevens verantwoordelijk was voor de bouw van andere projecten in de stad. Zijn idee van een ideale stad was een kruising van het antieke Rome en de renaissance maar dan in een strakke neoclassicistische vormstijl die tijdens het fascisme gebruikelijk was.
In de bogen van het gelijkvloers staan 28 monumentale beelden, allegorieën voor de Italiaanse deugden zoals heldhaftigheid, muziek, vakmanschap, politiek genie, sociale orde, werk, landbouw, filosofie, handel, industrie, archeologie, astronomie, geschiedenis, vindingrijkheid, architectuur, recht, navigatie, beeldhouwkunst, wiskunde, theater, scheikunde, drukkunst, geneeskunde, geografie, natuurkunde, poëzie, schilderkunst en militair genie.
Op de vier hoeken van de sokkels staan imposante beelden die de Dioscuri uitbeelden naar het voorbeeld van de beelden op de piazza del Campidoglio. Het zijn twee figuren uit de mythologie die gekend staan als de zonen van Zeus. Castor was een paardentemmer terwijl Pollux uitblonk in het boksen.
In de jaren 70 en 80 van vorige eeuw stond het gebouw grotendeels leeg en ongebruikt. Pas in 2006 werd het gerenoveerd en in 2010 terug geopend voor activiteiten. In 2013 kreeg FENDI een huurcontract voor 15 jaar dat dus afloopt in 2028.
In 2017 schilderde de Russische kunstenaar P. Lampas (A. Pyženkov) een kalligrafie in geel op zwart met tal van woorden die beginnen met de letter F, een verwijziging naar de huidige huurder. Het is het grootste kalligrafiewerk ooit in Italië gemaakt.
Omwille van zijn karakteristieke uiterlijk is het gebouw en bij uitbreiding de hele wijk vaak het decor in filmscènes, TV-programma’s, muziekvideo’s en reclamespotjes.