Het Palazzo Massimo in Rome
Voluit heet dit gebouw het “Palazzo Massimo alle terme”. Het achtervoegsel “alle terme” is ons al duidelijk geworden in het vorige bericht rond onze vierdelige reeks over het Museo Nazionale Romano en verwijst dus naar de grondvesten van de Thermen van Diocletianus waarop ook dit gebouw en de rest van de omgeving hier is gebouwd. Het Palazzo heeft zijn naam te danken aan de rijke adellijke familie Massimo die de Villa Peretti Montalto bezat. Deze villa was de woning van kardinaal Felice Peretti die later paus Sixtus V werd genoemd.
Midden 19de eeuw werd deze villa deels gesloopt om plaats te maken voor het prestigieuze treinstation Termini. In 1883 startte de jezuïet Massimiliano Massimo met de bouw van het huidige palazzo. Eind 19de eeuw werd een ouder deel afgebroken om extra ruimte te maken voor de uitbreiding van het station. In het nieuwe deel huisde tot 1960 een Jezuïetencollege. De Italiaanse staat kocht het pand pas aan in 1981, waarna het een deel van het Museo Nazionale Romano werd, officieel pas geopend in 1998.
De website en de folders van het museum beloven me één van de grootste collecties van klassieke kunst in de wereld te laten zien. In vele zalen verspreid over vier verdiepingen wordt de evolutie van de Romeinse artistieke cultuur getoond waarin we de geschiedenis, mythen en het dagelijkse leven in het antieke Rome zullen herbeleven. Grote woorden dus… benieuwd of die belofte ook waar gemaakt kan worden. Zeker als je weet dat in deze stad ook nog andere toppers als pakweg de Capitolijnse en de Vaticaanse musea gehuisvest zijn.
Nadat ik het ticketje van mijn bezoek aan de thermen aan de kassa heb getoond, wandel ik meteen binnen. Handig toch zo’n ticket voor vier musea! Meteen wordt ik verrast door een galerij vol met beelden en reliëfs uit de republikeinse en keizerlijke periode. Vooral een schitterend standbeeld van keizer Augustus Pontifex Maximus trekt alle aandacht naar zich toe. Even een zaalwachter zoeken om te vragen of ik een foto mag maken. Net als in de thermen blijkt dat geen enkel probleem te zijn.
Andere topwerken die je op het gelijkvloers en de eerste verdieping kunt bekijken zijn il Pugile in riposo (de rustende bokser), il Discobolo Lancellotti (de discuswerper van Lancellotti), l’Ermafrodito dormiente (de slapende hermafrodiet), la fanciulla di Anzio (het meisje van Anzio), la Niobide morente (de stervende Niobide), il Dioniso bronzeo (de bronzen Dionysus), een groot aantal beelden van keizers en familieleden en de schitterende sarcofaag van Portonaccio, versierd met een immens strijdtoneel tussen Romeinen en Barbaren. En nog veel meer natuurlijk.
De zalen zijn prettig ruim, goed belicht en sterk gedocumenteerd. Ik wandel samen met pakweg tien andere bezoekers door de zaal. Hier dus geen ellenlange wachtrijen en drummende bezoekers zoals ik wel al eens heb meegemaakt in sommige andere musea in Rome. Er heerst hier een zalige rust om in alle sereniteit te kunnen genieten van de honderden prachtige beelden.
Als ik één werk er mag uitkiezen dat me bijzonder fascineert, dan kies ik voor ll Pugile in riposo. Deze rustende bokser uitgevoerd in brons is een prachtig Grieks origineel dat werd teruggevonden tijdens opgravingen in de thermen. De houding en de gelaatsuitdrukking van de atleet zijn zo sprekend levendig dat je het gevoel hebt dat hij zo meteen zal rechtstaan om de bokswedstrijd opnieuw aan te vatten.
Op de tweede verdieping kiest men voor een andere inkijk. Hier vind je tal van schilderijen, stucco’s en mozaïeken waaronder de prachtig geschilderde tuin uit de beroemde Villa di Livia en de kamers van de Villa della Farnesina. In deze ruimten kan je je pas echt goed inbeelden hoe de ruïnes die je buiten in de stad bezoekt, aangekleed en versierd waren. In kleinere ruimten beeldt men de inrichting van prestigieuze Romeinse woningen met muren vol prachtig gerstaureerde fresco’s en mozaïeken uit. Ik denk dat ik gerust in zo’n huis zou kunnen wonen.
Tenslotte neem ik de lift naar de kelder. Deze verdieping exposeert een grote collectie kostbare antieke juwelen en duizenden munten waaronder tal van prachtige gouden exemplaren.
Als ik na een halve dag terug buiten sta, blijf ik een beetje verweesd achter. Wat een fantastische collectie huisvest dit palazzo! Hoewel Rome nog zoveel andere topmusea kent en een doorsnee bezoeker natuurlijk geen tijd heeft om dat alles te bezoeken in één reismoment, durf ik toch te stellen dat dit museum – wat mij betreft – in de top 10 van het lijstje “absoluut te doen in Rome” mag staan. Zeker als je een grote interesse hebt voor de antieke wereld. Wat mij betreft was de ingangsprijs alleen al dit museum waard, en je krijgt er nog drie andere musea bovenop.
Adres ingang: Largo di Villa Peretti 1, Rome. Dit museum kom je tegen in Romewandeling “Termini”.