Romewandeling beeldige beestenboel

Praktisch

Startpunt: metrohalte Repubblica
Eindpunt: tramhalte Largo di Torre Argentina
Afstand: 6,5 km

Beschrijving Romewandeling “beeldige beestenboel”

Tijdens deze wandeling kun je op 33 plekken in het centrum van Rome allerlei dieren spotten, verwerkt in fonteinen, gebouwen en pleinen. Een erg leuke manier om met kinderen in Rome te wandelen. Zij gaan de uitdaging aan om de verschillende dieren in het straatbeeld te vinden terwijl je tegelijk heel wat topbezienswaardigheden passeert (pantheon, Piazza Navona, Trevifontein, en…).

De wandeling is bijna 7 km maar uiteraard kun je naar gelang de leeftijd en de warmte de wandeling in stukjes opdelen. Dieren zijn in de kunst altijd erg populaire onderwerpen geweest. Enerzijds brengen ze leven en schoonheid in het beeld, anderzijds staan ze vaak symbool voor bepaalde menselijke eigenschappen zoals de hond voor trouw, de slang voor het kwaad, de uil voor wijsheid en de aap voor ondeugd.

Deze wandeling verzamelt lang niet alle dieren in het Romeinse straatbeeld. Op vele plaatsen binnen -en buiten de stadsmuren zijn er nog fonteinen, gebouwen, street-art, … die afbeeldingen van dieren bevatten.

We starten aan metrohalte Repubblica. Op het gelijknamige plein is er een enorme fontein, de Fontana delle Naiadi, waar we centraal een man zien worstelen met een dolfijn. De dames rond hem leunen op een zwaan, een draak, een paard en een watermonster. De fontein wordt beschouwd als de mooiste fontein uit de Liberty periode (lees meer). Op de hoeken van de halfronde palazzi rondom het plein staan witte adelaars (acht in totaal).

Op het plein vind je tevens de ingang van de kerk S. Maria degli Angeli e dei Martiri. Deze kerk werd gebouwd in de grote zaal van het frigidarium van de thermen en geeft een goed beeld van de omvang en de grootsheid van het oorspronkelijke complex. Het ontwerp werd gestart door Michelangelo maar kreeg een 18de -eeuwse aankleding door Vanvitelli. Bekijk zeker de enorme meridiaan met dierenriem die tot 1845 gebruikt werd als standaard voor heel Rome. Zoek de kreeft, ram, stier, vissen, leeuw, steenbok en schorpioen.

Neem Via V. E. Orlando. Aan je rechterkant zie je de Aula Ottagona, het voormalig planetarium dat gebouwd is in één van de resten van de thermen (open op zondag). Het portaal is versierd met een dierenriem. Zoek nog eens de kreeft, ram, stier, vissen, leeuw, steenbok en schorpioen.

Op Piazza S. Bernardo vind je aan je rechterkant de monumentale Fontana del Mosè. De watertoevoer wordt verzekerd door het antieke aquaduct Felice. De fontein werd geplaatst door paus Sixtus V in de 16de eeuw en maakte deel uit van zijn project om de stad te verfraaien. De vier leeuwen zijn kopieën van de oorspronkelijke antieke Egyptische beelden. De leeuw stond in het antieke Egypte symbool voor 16 verschillende goden.

Sla links af Via Barberini tot aan de gelijknamige piazza. Centraal op het plein staat de Fontana del Tritone, een zeegod spuit een hoge waterstraal vanuit een slakkenschelp gezeten boven 4 dolfijnen. Werk van Bernini uit 1642-43 in opdracht van paus Urbanus VIII. Triton is een god uit de Griekse mythologie. Half mens, half vis reed hij in zijn vierspan over de golven en blies op zijn kinkhoorn om de golven te bedaren.

Op het plein vind je nog een andere fontein van zijn hand, de Fontana delle Api (fontein der bijen) die verwijst naar het familiewapen van de familie Barberini (1644). Zij kozen 3 bijen als wapenschild omdat ze de kerk symboliseren als een bijenkorf met de hardwerkende bijen als gelovigen. In de Egyptische mythologie worden ze geassocieerd met Zeus omdat hij als kind op Kreta door bijen met honing werd gevoed.

Neem Via del Tritone die zachtjes daalt richting Via del Corso. Sla links af Via dei Serviti. Op de hoek met Via degli Avignonesi een kleine fontein met een berenkop.

Steeds rechtdoor tot aan Piazza di Trevi. De wereldberoemde Fontana di Trevi werd gebouwd in de 18de eeuw door N. Salvi en het duurde 30 jaar voor ze afgewerkt was. Ze wordt gevoed door het aquaduct Vergine. Op en rond de fontein zie je twee grote paarden, een slak en een hagedis.

Neem Via delle Muratte tot Via del Corso. Sla rechts af. Verderop aan je linkerkant ligt Piazza Colonna vernoemd naar de zuil van Marcus Aurelius, een antieke triomfzuil van 30 m hoog uit de 2de eeuw. De zuil staat nog steeds op zijn oorspronkelijke plek. Voor de zuil vind je de Fontana di Piazza Colonna van G. della Porta met vier kleine dolfijnen die pas in de 19de eeuw werden toegevoegd. Het bassin is versierd met kleine leeuwen.

Neem Via della Colonna Antonina tot Piazza Montecitorio genoemd naar de heuvel Citorio. De Egyptische obelisk op het plein dateert uit de periode van Psammetichus II. Op de zuil kun je Egyptische hiërogliefen zien waaronder een uil en enkele pijlstaarten (eenden). De uil stond symbool voor de letter “m” maar ook voor “de dood”. De pijlstaart voor de letters “st” en voor het begrip “vliegen”. Drie pijlstaarten voor “nest” of “vijver”.

Neem Via della Missione. Sla links af en meteen rechts af Via di Campo Marzio tot Piazza di S. Lorenzo in Lucina. De gelijknamige basiliek heeft een groot portiek met zes granieten zuilen. Aan beide zijden van de ingang een romaans beeldje van een liggende leeuw. Leeuwen flankeerden de troon van koning Salomon, rechter uit het Oude Testament en staan zo symbool voor de rechterlijke macht. In kerkportalen werd in de middeleeuwen vaak recht gesproken.

Keer een stukje terug en sla rechts af Via d’Ascanio. Steek Piazza di Firenze over en vervolg je weg. Linksaf tot het kruispunt. In Via delle Scrofa ga je op zoek naar een antiek beeldje van een varken (aan je rechterkant). Het was het uithangbord van een herberg met die naam (scrofa = zeug) uit de 15de eeuw die hier gelegen was (nu verdwenen) en werd later als herinnering in de oranje gevel van het Augustijnenklooster verwerkt. Een varken stond in het oude Rome symbool voor de bruiloft en vruchtbaarheid.

Keer terug naar de kruising en neem Via dei Portoghesi. Rechtdoor Via dell’orso. Op nr. 87 is een oud beeldje verwerkt. Volgens de overlevering is het een beer, vandaar de naam van de straat. Het lijkt echter meer op een leeuw die een everzwijn verorbert. Wat denk jij ervan?

Sla rechtsaf en neem de trappen naar Via di Monte Brianzo tot aan de Tiber. Aan je rechterkant vind je de Fontana dell’Orso, een fontein uit de 20ste eeuw met een kop van een beer . Het water wordt geleverd door aquaduct Acqua Vergine.

Linksaf Via G. Zanardelli. Verderop links af Piazza delle cinque lune. Rechtsaf en meteen linksaf Via di S. G. d’Arco. Op het einde rechtsaf. Aan je rechterkant de gevel van de S. Luigi di Francesi, de nationale Franse kerk. Op de gevel twee grote salamanders die vuur spuwen als een draak (gratis toegang).

Neem via del Salvatore, steek de straat over en neem Corsio Agonale tot Piazza Navona. Voor de kerk S. Agnese in Agone vind je de centrale fontein, de Fontana dei Fiumi genoemd naar de 4 rivieren: de Nijl, symbool van Afrika, de Ganges, symbool van Azië, de Donau, symbool van Europa en de Rio della Plata, symbool voor Amerika. De fontein is een ontwerp van Bernini die de ontwerpwedstrijd won van zijn rivaal Borromini door sluw een miniatuur van zijn ontwerp op voorhand aan te bieden. Bovenop staat een Romeinse obelisk, de Agonalis, die oorspronkelijk in de Tempel van Isis en later in het Circus van Maxentius stond. Zoek de zeven dieren: duif, dolfijn, paard, krokodil (of gordeldier?), leeuw, zeeslang, landslang.

De tweede fontein is de Fontana del Nettuno, ook de fontana dei calderari genoemd naar de koperhandelaars in de buurt. De fontein werd gerealiseerd in de 16de eeuw maar de centrale figuur werd verwijderd. Na een wedstrijd in 1873 werd gekozen voor een Neptunusbeeld van de Siciliaan Zappalà die de fontein verder versierde met dartele zeepaarden, putti, zeemonsters en zeemeerminnen.

De fraaie fontein voor de ingang van de kerk Nostra Signora del Sacro Cuore is de Fontana del Moro, gebouwd door G. della Porta in 1575 voor paus Gregorius XIII. In de 17de eeuw werd ze verbouwd door Bernini die een bassin en de centrale figuur toevoegde die worstelt met een dolfijn. Nog meer dolfijnen langs de tritons aan de zijkant die blazen op een zeeschelp.

Neem Via dei Canestrari en sla links af. Aan je rechterkant de kerk S. Ivo alla Sapienza. Hier bevond zich vroeger de universiteit van Rome. Binnenplaats en kerk zijn werk van Borromini. Het interieur is licht en ruimtelijk en is bekroond met een parabolische koepel (toegang gratis zondagvoormiddag). Zoek de adelaars, de bijtjes en de draken. Elk staan ze symbool voor een Romeinse familie (Borghese – Boncompagni -Barberini).

Meteen rechts af Via degli Straderari. Aan je rechterkant zie je een kleine muurfontein: de Fontana dei Libri uit 1927. De boeken herinneren aan de oude universiteit Sapienza in het gebouw hiernaast. Tussen de boeken is de kop van een hert verwerkt.

Op het einde van de straat Piazza di S. Eustachio staat de gelijknamige kerk. Let op de antieke resten van de thermen van Nero die in de zijkant van de kerk zijn verwerkt. Boven op de gevel de kop van een hert met kruis. De naam van de wijk verwijst naar de heilige Eustachio die gekend was als Placidius, officier onder keizer Trajanus. Tijdens de jacht stuitte hij op een hert met het gezicht van Jezus tussen de horens en bekeerde hij zich prompt. Onder keizer Hadrianus worden hij en zijn familie voor de leeuwen gegooid die hen echter met rust lieten. Daarom laat de keizer hen verbranden, later worden ze als martelaren aanbeden en wordt bovenop zijn huis de kerk gebouwd.

Sla rechtsaf Salita de’ Crescenzi tot het pantheon. Op Piazza della Rotonda vind je de gelijknamige fontein van G. della Porta. In de fontein zijn meerdere dolfijnen verwerkt. Bovenop de Egyptische obelisk Macuteo uit de tijd van farao Ramses II. Door keizer Domitianus naar Rome gebracht om de tempel van Isis te decoreren. Herontdekt in 1373 op Piazza di S. Macuto hier amper 200 m vandaan. In 1711 werd hij door paus Clemens XI naar hier verplaatst als bekroning van de fontein.

Aan de achterzijde van het pantheon op Piazza della Minerva vind je een andere obelisk Minerveo uit de tijd van farao Apries. Door keizer Domitianus naar Rome gebracht om de tempel van Isis te decoreren. Hij werd herontdekt in 1665 bij het klooster van de basiliek S. Maria sopra Minerva. In 1667 werd de obelisk voor paus Alexander VII voor de kerk geplaatst door Bernini die een schattige olifant ontwierp als voetstuk. De olifant als symbool voor de aarde, het kruis op de top als symbool voor de hemel.

Sla linksaf Via S. C. da Siena, vervolg Via di Piè di marmo. Rechtsaf Via della Gatta. Deze straat is genoemd naar een antiek beeldje van een kat uit de voormalige tempel van Isis. Je vindt het verweerde katje op Piazza Grazioli op een gevel geplaatst omdat volgens de overlevering hier een kat een moeder waarschuwde toen haar kind uit het raam dreigde te vallen. De kat stond hoog aangeschreven in het oude Egypte en kreeg goddelijke eigenschappen toegekend. Erg populair waren mummies van katten die aan offerende pelgrims werden verkocht.

Op het einde van de straat linksaf en meteen rechtsaf Piazza Venezia. Op de gevel van Palazzo Venezia is een grote gevleugelde leeuw te zien, symbool voor de evangelist Marcus en voor Venetië. Het paleis stamt uit de 15de eeuw en is bekend als residentie van Mussolini die er redevoeringen hield vanop het balkon. Vandaag is er de collectie Museo Nazionale Palazzo Venezia gevestigd. In het binnenhof (gratis toegang) een fontein met dolfijnen en een leeuw.

Op Piazza di S. Marco staat de gelijknamige basiliek. Het is één van de oudste kerken in Rome (4de eeuw). De kerk werd gebouwd boven het huis van de apostel, naar verluidt zijn botten van hem hier opgegraven. Naast de ingang twee verweerde beelden van liggende leeuwen. In de binnentuin een fontein met een mooie leeuwenkop.

Neem Via del Teatro di Marcello. Voor je het Vittoriano of ook Altare della Patria, in de volksmond de bruidstaart of de typemachine genoemd. Opgericht om de eenmaking van Italië te eren. Je kunt op de terrassen klauteren of de lift naar het bovenste terras nemen (lift toegang betalend). Maar je kunt ook binnenwandelen om o.a. het Museo di Risorgimento te bezoeken. Centraal een enorm ruiterstandbeeld van koning Vittorio Emanuele II gezeten op een enorm paard. Aan de zijkanten twee grote witte gevleugelde leeuwen. Tijdens de bouw werden er prehistorische fossielen opgegraven waaronder die van een mammoet.

Naast het monument liggen twee trappen. De eerste leidt naar de S. Maria in Aracoeli. De andere is de Cordonata met 2 Egyptische leeuwen uit basalt die water spuwen. Ze stonden oorspronkelijk in de tempel van Isis.

Neem de trap tot boven die zo gebouwd is dat ook ridders te paard ze kon bestijgen. De hele Piazza del Campidoglio werd aangelegd door Michelangelo. Centraal staat het standbeeld van keizer Marcus Aurelius te paard, een van de weinige beelden die de tijd doorstaan heeft omdat men dacht dat het keizer Constantijn was. Dit is een kopie, het origineel staat in het gebouw ernaast.

In de linkerhoek van het plein staat aan de zijkant van het staduis op een zuil een beeld van de mythische wolvin met de tweeling, symbool van Rome. Het origineel bevindt zich in de Musei Capitolini (gebouwen aan beide kanten van het plein).

Vervolg Via del Teatro di Marcello. Rechtsaf Via Montanara en meteen linksaf Via del Foro Piscario tot Portico d’Ottavia. In de middeleeuwen vond hier een stinkende vismarkt plaats. Een inscriptie in Latijn verwijst naar de verplichting om het lekkerste stuk van elke vis langer dan de marmeren plaat aan de magistraten van de stad te schenken.

Zoek op een gevel verderop in de straat een leeuw die een antiloop verslindt en daarnaast een hinde met haar jong. De eigenaar van Palazzo Manili (15de eeuw) liet dit en andere fragmenten verwerken in de gevel die afkomstig zijn van grafmonumenten langs de Via Appia Antica.

Keer terug en neem Via della Reginella tot Piazza Mattei. De schitterende fontein op dit pleintje is de Fontana delle Tartarughe, een werk van Giacomo Della Porta uit de 16de eeuw maar op originele wijze aangepast door Bernini die er de leuke schildpadjes aan toevoegde.

Neem Via Paganica tot aan Largo di Torre Argentina, eindpunt van de wandeling. Aan het plein ligt Teatro Argentina. Op de gevel prijkt een bas-reliëf met verwijzingen naar de kunsten. Zie je de (kleine) kop van een ram?

Ook het plein met de ruïnes heeft iets met dieren maar dan levende exemplaren. Als je even rondkijkt zie je ze meteen: de talrijke katten die op de site verblijven en verzorgd worden door een heuse vereniging van vooral Romeinse dames.