Praktisch
Startpunt: metrohalte Flaminio
Eindpunt: metrohalte Spagna
Afstand: 4 km
Beschrijving Romewandeling “Campo Marzio”
De wijk Campo Marzio ligt in het historische centrum in het noorden ingesloten tussen de Tiber en de Villa Borghese. In de oudheid lag het gebied nog buiten de stadsmuren. Het werd gebruikt als oefenterrein voor het leger dat gewapend de stad niet in mocht.
Op het wapenschild van rione Campo Marzio staat een zilveren halve maan op een blauwe achtergrond.
Op het terrein werden er tevens verkiezingen gehouden. Toen de stad uit zijn voegen barstte, werd beslist om hier te bouwen en rezen er tal van chique gebouwen op als tempels en theaters. Vandaag is het een chique toeristische buurt met dure winkels en enkele bijzondere bezienswaardigheden.
We starten aan metrohalte Flaminio. De Porta del Popolo is een stadspoort uit 1561 en is het werk van G.B da Vignola naar een ontwerp van Michelangelo. De poort werd later aangepast door Bernini. Hij voegde het wapen van de familie Chigi toe waartoe zijn beschermheer paus Alexander VII behoorde. Deze poort is eeuwenlang de belangrijkste toegang geweest voor pelgrims en was het eerste wat ze zagen bij hun intrede.
Wandel door de poort de fraaie Piazza del Popolo op. Het grote plein wordt gesierd door het tweelingpaar kerken de S. Maria dei Miracoli en de S. Maria in Montesanto. Op het eerste zicht identiek maar wie goed kijkt ziet best wat verschillen. Zo heeft de ene een ronde koepel en de andere een ovalen koepel. Centraal staat een fontein met 4 leeuwen bekroond met een antieke Egyptische obelisk.
Aan je linkerkant heb je de ingang van de S. Maria del Popolo met werken van Rafaël, Bramante, Caravaggio, Bernini, e.a.. De oorspronkelijke kerk werd gebouwd in 1099 boven het graf van keizer Nero om het kwade te verjagen. De huidige kerk dateert uit de 15de eeuw. De publiekstrekkers in de kerk zijn de Chigi-kapel (Rafaël) en 2 schilderijen van Caravaggio. Net naast de kerk vind je de ingang van het Museo Leonardo da Vinci gewijd aan zijn oeuvre en uitvindingen.
Wandel het plein over. Je ziet tussen en naast de 2 kerken drie kaarsrechte straten. Dit wordt de Tridente genoemd (de drietand). Neem de linkse straat Via del Babuino.
Verderop neem je de eerste straat links de Via Margutta. Dit is een rustige aangename wandelstraat met veel antiquairs en vroeger bekend omwille van de kunstenaars die er woonden. Aan je rechterkant zie je een plaquette die aanduidt waar de bekende filmregisseur Fellini woonde.
Verderop aan je linkerkant vind je de Fontana degli Artisti, een fontein uit 1927 van architect P. Lombardi met tal van verwijzingen naar de kunstenaars uit de straat.
Op het einde sla je rechts af en opnieuw rechts af Via del Babuino terug op. Verderop zie je aan je linkerkant een fontein met een afzichtelijk beeld: de Fontana del Babuino (baviaan) waarnaar de straat is vernoemd. Il babuino is één van de sprekende beelden in Rome. Het is een samenraapsel van resten van antieke beelden en kreeg de vreemde naam omdat men het een lelijk beeld vond.
Net naast de fontein vind je de ingang van een heel apart café, het Museo Atelier Canova Tadolini. Je kan er een koffie drinken of iets eten tussen 400 beelden en afgietsels. Het is het voormalig atelier van 4 generaties beeldhouwers waarvan A. Canova de bekendste is. Na de dood van de laatste Tadolini werd het atelier geschonken aan een antiquair en kunstgalerijhouder die er een bar in onderbracht. Lees meer.
Even verderop vind je aan je linkerkant de ingang van de Anglicaanse kerk All Saints. De kerk in neogotische stijl werd gebouwd in 1880 voor de vele Engelse bezoekers en inwoners van de stad Rome. De gevel is opgetrokken uit rode baksteen uit Siena en travertijn.
Neem verderop links Via delle fontanella. Sla links af de Via del Corso. Deze bekende winkelstraat is vernoemd naar de rennen die hier in de middeleeuwen plaatsvonden. Een deel van de straat is voetgangersgebied en dus autovrij. Meteen aan je linkerkant vind je het huis waar Goethe 2 jaar woonde. De Casa di Goethe is vandaag een Duits cultureel taalcentrum en kun je bezoeken (toegang betalend). Lees meer.
Wandel verder tot je aan je rechterkant de gevel ziet van de S. Giacomo in Augusta. Hier bouwde kardinaal Cortona in 1338 een hospitaal. De kerk werd toegevoegd in de 16de eeuw en afgewerkt door C. Maderno. De kerk heeft een ovalen grondplan en is bekroond met een ovalen koepel. De betekenis van de toevoeging “in augusta” zal straks duidelijk worden.
Sla rechts af Via A. Canova. Het gebouw in oranje kleur is versierd met tientallen artefacten van antieke beelden. Hier leefde en werkte de bekende beeldhouwer Antonio Canova en maakte hij tal van beroemde werken. Op de gevel zie je een buste van de kunstenaar. Vandaag maakt het gebouw deel uit van een ziekenhuis.
Sla op het einde van de straat linksaf Via di Ripetta. Hiermee heb je de drie straten van de drietand bereikt. Het halfronde gebouw aan de overkant is de Accademia di Belle Arti waar vandaag studenten een kunstopleiding volgen.
Het moderne witte gebouw aan je linkerkant is het Museo dell’Ara Pacis (toegang betalend). Dit enorme vredesaltaar in wit marmer werd opgericht door keizer Augustus en is een knap staaltje politieke publiciteit uit de oudheid. Het eigenlijke museum is een ontwerp van de Amerikaanse architect Richard Meier en wordt niet door iedereen gesmaakt wegens te modern. Het altaar was oorspronkelijk volledig in kleur, je kan op sommige avonden een digitale voorstelling boeken waarbij de kleuren terug worden opgeroepen, een fantastische ervaring! Wie geen zin heeft in een toegangsticket, kan om het gebouw lopen en het altaar bekijken door de grote ramen aan de kant van de Tiber.
Aan de overkant van het museum vind je het Mausoleum van keizer Augustus (vandaar de toevoeging “in augusta” bij de S. Giacomokerk). Het mausoleum is het grootste cirkelvormige grafmonument uit de oudheid en werd door de eeuwen gebruikt als fort, arena, gevangenis en concertzaal. Open vanaf 1/3/2021 (toegang betalend vanaf 21/4/2021). Dankzij augmented reality, multimedia, 3D-reconstructies en andere digitale snufjes wordt de geschiedenis van het mausoleum tot leven gebracht.
De grijze gebouwen helemaal rondom het mausoleum werden opgericht ten tijde van Mussolini. Aan de zijkant vind je de kerkjes S. Rocco all’Augusteo en de S. Girolamo dei Croati. Op de zijgevel van de S. Rocco (tussen de twee kerken in) vind je een marmeren meter waarop de vele overstromingen van de Tiber zijn aangeduid.
De fontana della Botticella (tussen de twee kerken) werd opgericht door paus Clemens XIV ter gelegenheid van de restauratie van het ziekenhuis S. Rocco. Ze stond oorspronkelijk tegen de gevel van Palazzo Valdambrini tot dit gebouw werd afgebroken. Het embleem op de fontein is het wapenschild van de havenarbeiders die hier wijnvaten en brandhout uit de schepen losten.
Voor de ingang van de kerken ligt een moderne fontein in het verlengde van het museum: de Fontana del Pianto. Bij de opening van het museum en de fontein werd geklaagd over de hoogte van de muur die het zicht op de Tiber wegneemt.
Even verderop kom je aan de kruising met de Ponte Cavour. Een beetje verscholen vind je de Fontana del Porto di Ripetta. De naam verwijst naar de grote haven die hier in de middeleeuwen lag. Na de verhoging van de oevers van de Tiber, verdween de haven volledig. Let op de 2 zuilen naast de fontein waarop verschillende inscripties aanduiden hoe hoog de Tiber uit zijn oevers trad tijdens de talrijke overstromingen die de stad
teisterden.
Sla linksaf Via Borghese tot op de Piazza Borghese vernoemd naar het Palazzo Borghese dat het plein domineert. Het paleis werd opgetrokken in 1560 en voltooid door C. Marderno in 1614. De grote collectie schilderijen werd in 1891 naar de Galleria Borghese overgebracht.
Neem Via del Leone tot aan de Piazza di S. Lorenzo in Lucina, een klein driehoekig plein dat grenst aan Via del Corso Aan je rechterkant vind je de ingang van de oude basiliek S. Lorenzo in Lucina. In de 3de eeuw werd er een eerste kerk gebouwd op de plek waar de heilige Lorenzo door marteling stierf. In de 12de eeuw werd de huidige kerk opgetrokken. In de 17de eeuw werd het interieur verbouwd. Onder de kerk werden resten van een Romeins huis uit de eerste eeuw ontdekt. In de kerk liggen verschillende kunstenaars begraven waaronder 2 Vlaamse.
Sla linksaf Via del Corso tot aan de grootste kerk in deze straat, de SS. Ambrogio e Carlo al Corso. Dit is de Lombardische kerk in Rome gewijd aan bisschop Ambrosius (4de eeuw) en Carlo Borromeo (bekende aartsbisschop in Milaan). De koepel van de kerk is één van de grootste in Rome en bekroont een rijk versierde barokke kerk uit de 17de eeuw. In de kerk vind je een kapel gewijd aan de Noorse Sint Olaf. Vandaar dat vele Noren de kerk bezoeken en de mis bijwonen.
Neem Via delle Carrozze die een fraai uitkijkt op de Spaanse Trappen in de verte en sla verderop rechtsaf Via Bocca di Leone. Sla linksaf Via Frattina en meteen rechtsaf Via Mario de’ Fiori. Op het einde van de straat linksaf Via della Mercede tot je uitkomt aan basiliek S. Andrea delle fratte. De fraaie witte klokkentoren is een ontwerp van Borromini. Deze kerk vervangt een oudere kerk uit de 12de eeuw die infra hortes (“tussen boomgaarden”) werd genoemd en nationale kerk was van de Schotten. In de 17de eeuw werd deze kerk gebouwd. In de kerk staan 2 engelen van Bernini die bedoeld waren voor de Engelenbrug. Via een deur in de kerk kan je een oude kloostergang bezoeken. In de kerk verscheen Maria aan een jonge Jood die zich prompt bekeerde tot het christendom.
Wandel verder Via di Capo le Case af tot aan Via F. Crispi. Aan de overkant zie je de ingang van de Galleria Comunale d’Arte Moderna (toegang betalend). Het museum werd opgericht in 1925 met focus op kunst uit de tweede helft van de 19de eeuw tot WO II. De meeste werken zijn van Italiaanse kunstenaars zo als de Chirico, Scipione, Morandi, enz… Meer lezen.
Neem linksaf Via Gregoriana. Verderop aan je rechterkant vind je de merkwaardig versierde ingang van Palazzo Zuccari uit 1592 dat als kunstacademie dienst deed. Vandaag wordt het gebouw gebruikt voor de Bibliotheca Hertziana en het Max Planckinstituut. Hier wordt o.a. de documentatie van Vlaamse kunstenaars bewaard.
Verderop kom je uit op de Piazza della Trinità dei Monti die versierd is met een antieke Romeinse obelisk die oorspronkelijk in de keizerlijke tuinen stond. In 1788 werd ze hier geplaatst door paus Pius VI. Hier vind je tevens de ingang van de kerk Trinità dei Monti uit de 16de eeuw ontworpen door C. Maderno en betaald door de Franse koning.
Aan de kerk is een klooster verbonden dat je met een gids kan bezoeken (toegang betalend). Lees meer in deze blog.
De kerk kijkt uit over de Scalinata della Trinità dei Monti, bekend als de Spaanse Trappen hoewel de Spanjaarden er niets mee te maken hebben. Het monument werd aangelegd in 1725 en betaald door de Fransen. De 3 delen verwijzen naar de Heilige Drievuldigheid. Op de trappen zaten vroeger honderden toeristen uit te puffen wat sinds de recente restauratie niet meer toegelaten is. In de 19de eeuw hingen hier jongelingen rond die als model werden uitgekozen door de kunstenaars uit die tijd. Ook vandaag worden hier regelmatig fotoshoots en modedefilés gehouden.
Onderaan de trappen vind je de Fontana della Barcaccia, een werk van vader en zoon Bernini. Het is een verwijzing naar de talrijke overstromingen van de Tiber.
De grote Colonna dell’Immacolata is gewijd aan de verkondiging in 1854 van het dogma van de onbevlekte ontvangenis (paus Pius IX). De ambassade van Spanje aan de zijkant van het plein is de reden waarom de trappen hun beroemde naam kregen.
Aan de zijkant van de trappen vind je de ingang van het Casa Keats-Shelley (toegang betalend). In 1821 overleed hier de Engelse dichter Keats. Vandaag is het een museum en archief gewijd aan de Engelse literatuur in Rome.
Net er naast is het huis van de Grieks-Italiaans surrealistische kunstenaar Giorgio de Chirico die hier woonde tot aan zijn dood. Het huis is ingericht als museum en er hangen tal van werken van de kunstenaar.
Aan de voet en de top van de Spaanse Trappen vind je metrohalte Spagna, halte van deze wandeling.