Romewandeling Lido di Ostia

Praktisch

Startpunt: halte Lido Centro
Eindpunt: halte Cristoforo Colombo
Afstand: 14 km

Tip: wandel je niet graag lange rechte stukken, huur dan een fiets voor deze route.

Beschrijving Romewandeling “Lido di Ostia”

Aan de monding van de Tiber in de Tyrreense Zee ligt Lido di Ostia, samen met Fiumicino de bekendste kustplaats bij Rome. “Ostia” is afgeleid van het Latijnse “ostium” (mond) wat verwijst naar de monding van de Tiber.

Ostia werd gesticht in de 7^de eeuw v.C. in de koningstijd als zeehaven voor de handel in zout. Later kreeg het een militaire functie als uitvalsbasis voor de Romeinse vloot.

Het Parco archeologico di Ostia Antica (toegang betalend) toont het belang van Ostia als voorstad van Rome. Er is een schitterend amfitheater te bekijken, een forum met tempels, woningen, winkels, opslagplaatsen, thermen en de resten van de haven van Trajanus. Na de val van het Romeinse Rijk werd Ostia geplunderd en verwoest maar gelukkig staat er nog genoeg overeind voor een fascinerende duik in het antieke verleden. Wie Ostia Antica wil bezoeken (aanrader) stapt af aan de gelijknamige halte en maakt er een daguitstap van. Lees meer.

Om Rome te beschermen tegen invallen via de Tiber, liet kardinaal G. della Rovere (de latere paus Julius II) een versterkt fort bouwen. De Rocca (of Castello) di Ostia verloor zijn functie na een overstroming waarbij de rivier een andere loop koos.

In de kleine middeleeuwse borgo Gregoriopoli kun je naast het fort de basiliek S. Aurea uit de 15^de eeuw bezoeken. De kerk is gewijd aan de heilige Aurea van Ostia die hier begraven ligt.

We starten de wandeling aan halte Lido Centro. De lijn Rome-Lido werd aangelegd in 1924 en kende meteen een groot succes. Ze is 28 km lang en telt 13 haltes. Hoewel ze niet tot het metronetwerk behoort, kun je wel met één bus/tram/metroticket van € 1,50 het hele traject afleggen. De stellen lijken eerder op een metro dan een echte trein.

Het huidige station werd gebouwd in 1951 ter vervanging van een ouder dat tijdens WO II werd verwoest door bombardementen. In het atrium staat als herinnering een originele zuil uit het oude gebouw.

Wat meteen opvalt als je het station verlaat, is dat Lido niet meteen een pittoreske of mondaine badstad is. Tijdens de zomermaanden is het een drukke plek met een bruisend nachtleven. Wie van zon én rust houdt, kiest beter voor de maanden juni of september.

Steek het stationsplein over en dwars het parkje P. Orlando. Neem Via dei Pallatini. Aan je rechterkant passeer je Teatro N. Manfredi, een van de vele theaters die actief zijn in Lido. Op het einde sla je rechts af Via Q. A. Simmaco.

Aan je rechterkant ligt op een heuvel de kerk S. Maria Regina Pacis, de hoofdkerk van Lido. De bouw startte in 1919 en duurde 10 jaar door gebrek aan fondsen. De kerk is bekroond met een grote koepel van 42 m hoogte. De glasramen werden vernieuwd in 2007 door glaskunstenaar A. Poli.

Sla linksaf Via V. Vannutelli en meteen rechtsaf langs Piazza della Stazione Vecchia. Op de hoek ligt het Palazzo del Governatorato uit 1924 gebouwd in opdracht van Mussolini om als gemeentehuis te dienen. De decoraties (1933-1937) beelden de Romeinse mythologie uit. Later deed het gebouw dienst als school, kliniek en politiekantoor. Het is opgetrokken uit travertijn en tufsteen met een imposante centrale toren.

Verderop aan Piazzale della Posta ligt het imposante Palazzo delle Poste uit 1933 van A. Mazzoni in fascistische stijl uit beton en glas. Het gebouw is bekleed met travertijn. Centraal is er een mooie fontein met zuilengalerij. Het is een fraai voorbeeld van openbare architectuur uit de jaren ’30.

Neem Corso Duca di Genova. Aan deze straat vind je verschillende “case popolari” in typische barocchetto -stijl van architect C. Palmerini uit de jaren ‘20. Deze frivole bouwstijl is kenmerkend voor de Romeinse tuinwijk Garbatella uit dezelfde periode.

Op het kruispunt met Via delle Sirene sla je rechts af. Verderop aan je linkerkant ligt de kerk S. Monica aan de gelijknamige piazza. De kerk van architect E. Vichi is gebouwd in 1968-1972 voor paus Paulus VI. Het is een luchtig gebouw uit beton met een hoog plafond dat wat aan een magazijn doet denken.

Sla linksaf Via Isole del Capo Verde. Neem het kronkelige wandelpad tussen de bomen tot de splitsing. Sla linksaf en meteen rechtsaf Viale A. Zambrini. Op het einde linksaf Via A. Forgiarini en rechtsaf Via della Corazzata.

Op Piazza M. V. Agrippa vind je een mooie street-art uit 2016 van de kunstenaars Jimmy C uit Australië en de Braziliaanse L7M.

Sla ter hoogte van het parkje rechtsaf Viale del Sommergibile en steek Via dell’Idroscale over langsheen het skatepark. De Mercato Appagliatore is de overdekte markthal van Ostia met veel vis, groenten en zelfs een boekenstand met gratis tweedehands boeken. Aan de buitenkant kun je heel wat street-art spotten.

Sla verderop aan het rondpunt links af Via delle Ebridi. Op het einde rechtsaf Via dell’Idroscale. Verderop aan het tweede rondpunt zie je rechts de Tor S. Michele uit de 16^de eeuw. Nadat de loop van de Tiber door een overstroming werd verlegd, voldeed de Rocca niet meer als bescherming tegen invallen van piraten. Daarom werd dit nieuwe fort gebouwd naar een ontwerp van Michelangelo (1559). Later werd het een douanekantoor die de binnenscheepvaart controleerde. Nog later fungeerde het als vuurtoren voor de haven. De ramen werden pas in 1930 toegevoegd.

Aan je linkerkant ligt een besloten meertje. In het Parco P. P. Pasolini vind je een marmeren monument ter herinnering aan de bekende filmregisseur die in Ostia gruwelijk vermoord werd in 1975. De echte schuldigen werden nooit gevonden. Er hangt een ketting rond de toegangspoort maar die is overdag (meestal) eenvoudig open te maken.

Wandel tot voorbij het park. Verderop is de monding van de Tiber. Aan je linkerkant ligt de toeristische haven van Lido. Je kunt via een poort de haven betreden. Eenmaal in de haven, aan je rechterkant de Fari del Porto (lichtbakens) die de schepen de goede kant op leiden. Wie zin heeft in een hapje of drankje kan terecht in een van de vele bars of restaurantjes.

Op het einde van het havendomein bereik je de Lungomare Duca degli Abruzzi. Verderop aan je rechterkant ligt een golfbreker die je bij goed weer kunt betreden voor een mooi zicht op zee.

Wat meteen opvalt zijn de vele privéstranden met bijhorend “stabilimento”. Je betaalt een vast bedrag voor een strandstoel met parasol. Wie meer geld wil besteden kan een strandcabine huren. Sommige strandhuizen bieden een privézwembad, sportinfrastructuur en een restaurant/bar aan. Italiaanse gezinnen hebben de gewoonte om van generatie op generatie elke zomer hetzelfde plekje te bezoeken en ontmoeten er elk jaar dezelfde vrienden en familie.

Tussenin vind je hier en daar een doorgang naar een “spiaggia libera”. Deze gratis toegankelijke stukjes strand zijn jammer genoeg vaak vuil en in de zomer liggen ze overvol. In de lente en herfst is het ganse strand tijdens weekdagen zo goed als leeg en kan je er aangenaam wandelen en zonnen.

Langs de Lungomare P. Toscanelli vind je de “Villini Rossini” uit 1927 van architect A. Antonelli in barocchetto -stijl. Stabilimento La Vittoria (gele complex) dateert uit de jaren ’30. Het was een van de eerste die een private buslijn inrichtte naar het station van Ostia om zo extra toeristen aan te trekken.

Het meest opvallende complex langs deze Lungomare is de (ex) Colonia marina Vittorio Emanuele III, een zomerkolonie uit de jaren ‘20 gebouwd door architect M. Piacentini. Er waren 80 bedden, keukens, speelzalen en een ziekenboeg voor tuberculosepatiënten. Het complex werd zwaar beschadigd door de Duitsers in 1943 en bleef verwaarloosd tot de jaren ‘50. Vanaf 1983 werd het gerestaureerd en omgevormd tot gezinswoningen. In de jaren ‘90 werd er een openbare bibliotheek geopend met meer dan 37000 boeken.

Verderop Piazza dei Ravennati met de Pontile di Ostia, een brede wandelpier tot in zee. Ooit was er in Lido een veel mooiere pier. In de jaren ’20 bouwde architect G. B. Milani een enorm staketsel met een rotonde in zee dat het grootste stabilimento in Italië was in die tijd. Langs het strand waren er 400 houten kleedkamers en 100 luxekamers. De constructie bestond uit beton, marmer en ijzer met een koperen koepel die versierd was met een gevleugelde godin Victoria. In het restaurant was plaats voor 250 tafels. De decoratie was een mengeling van Liberty-stijl en fresco’s van A. Calcagnadoro. Mussolini was er een graag geziene gast. In 1943 werd het complex volledig vernietigd door bombardementen.

Op de piazza staat Palazzina Marchi uit de jaren ‘30 in rationalistische bouwstijl door architect M. Marchi. Vanop de Pontile heb je een goed zicht op stabilimento Battistini, de oudste in Ostia, gebouwd in de vroege jaren ’20 en nog steeds in gebruik.

Langsheen Viale della Marina die op het plein uitkomt, is het winkelgebied van Lido gelegen. Hier vind je autovrije winkelstraten, bars en restaurantjes. Op Piazza A. Marzio staat Palazzo del Pappagallo, een gebouw in rationalistische bouwstijl van architect M. Marchi. Het marmeren monument op het plein is opnieuw een eerbetoon aan P. P. Pasolini.

Sla rechtsaf Via dei Misenati, midden het autovrije winkelgebied. Sla rechtsaf Via degli Acilii en dan linksaf Lungomare P. Toscanelli tot aan het rondpunt. Volg Lungomare Duilio. Aan je linkerkant ligt het openbaar zwembad met een binnenbad van 33m en een buitenbad van 50m, gastenverblijven, bar, restaurant en terras.

Verderop aan je rechterkant stabilimento Le Dune uit 1936. In die tijd met de naam “Rex”. Het is het grootste badcomplex van Lido en werd ontworpen door R. Ferro. In 2018 herroept de burgemeester van Rome de concessie wegens fraude en bouwovertredingen.

Sla linksaf Via delle Scialuppe. Aan het kruispunt zie je de kleine maar goed onderhouden Cappella San Nicola al Borghetto dei Pescatori. Dit is het kerkje van de vissersgemeenschap.

Neem Via dei Brigantini en je komt zo uit in de Borghetto dei pescatori, de gele huisjes van het charmante vissersgehucht. Er is een piazza, een bar en er zijn enkele goede visrestaurants.

Neem de voetgangersbrug over het Canale dei pescatori dat verbonden is met de Tiber en hoofdzakelijk door vissers gebruikt wordt om de verderop gelegen vissershaven te bereiken. Eind augustus organiseert de vissersgemeenschap hier jaarlijks een feest met een bootjesprocessie waarbij een Mariabeeld naar zee wordt verscheept. Rechtsaf Via degli Autoscafi en rechtsaf Via della Fusoliera tot je terug aan de Lungomare uitkomt.

La Vecchia Pineta is een stabilimento uit de jaren ’30 in rationalistische bouwstijl, gebouwd in opdracht van STFER, een fabriek die vooral treinstellen bouwde, om hun chique klantenkring te bedienen.

Aan je linkerkant in de verte zie je een merkwaardig gebouw met groen dak. Het is een onderdeel van het Olympisch complex FIJLKAM voor judo en andere vechtsporten.

Wandel verder op de Lungomare. Aan je rechterkant ligt stabilimento Kursaal, een van de bekendste badcomplexen uit 1950 door A. Lapadula. Hij kreeg de opdracht om in het naoorlogse Italië alles uit de kast te halen en een fraai complex te ontwerpen met restaurant, Olympisch zwembad met iconische springplank, tuinen en moderne architectuur in de vorm van een paddenstoel uit gewapend beton. Kursaal was lange tijd hét symbool van de wedergeboorte van Ostia en de economische bloei in Rome. Het complex is te zien in films van F. Fellini en A. Sordi.

Vervolg de Lungomare. Aan je rechterkant ligt Piazza C. Colombo, het einde van de gelijknamige autobaan die het centrum van Rome met Ostia verbindt. Op het monumentale plein vind je de pas gerestaureerde Fontana dello Zodiaco van P.L. Nervi. Rond de fontein zijn de 12 sterrenbeelden van de dierenriem in mozaïek afgebeeld.

Vervolg de Lungomare en neem aan de splitsing linksaf. Aan je linkerkant ligt halte Cristoforo Colombo, het eindpunt van deze Romewandeling. Indien de trein niet rijdt, kun je een vervangbus nemen naar Lido Centro.

Tip 1: Wil je een stukje stukje authentieke antieke heirbaan verkennen? Wandel dan nog een beetje verder tot aan de Via Severiana.

Tip 2: wie afstapt in halte Lido Nord kan een reusachtige street-art bewonderen op de gevel van het station getiteld “Ne-Os, storia di un futuro”. Het centrale thema: kinderen uit Ravenna die eind 19^de eeuw de omliggende moerassen moesten droogleggen.