Praktisch
Startpunt: metrohalte Castro Pretorio
Eindpunt: Sint-Pietersbasiliek (Vaticano)
Afstand: 8 km
Beschrijving “Romewandeling Michelangelo in Rome”
Om de meeste kunstwerken van Michelangelo te bewonderen moet je in Firenze zijn. Toch leefde en werkte Michelangelo een groot deel van zijn leven in Rome. Deze Romewandeling gaat langs 16 plaatsen waar er vandaag werk van hem te vinden is.
Michelangelo Buonarroti werd geboren in 1475 in Caprese (Toscana) en stierf in 1564 op 89 -jarige leeftijd in Rome. Zijn vader was burgemeester van het dorp, zijn moeder stierf toen de jongen 6 jaar oud was.
Hij was beeldhouwer, schilder, architect en schrijver. Als genie van de renaissance was hij tijdens zijn leven al een beroemd kunstenaar die vele kunstenaars na hem zou beïnvloeden.
Na Firenze en Bologna kwam Michelangelo in 1496 voor de eerste maal in Rome aan op vraag van kardinaal Riario, neef van paus Sixtus IV. In 1501 keert hij alweer terug naar Firenze waar hij onder bescherming van de’ Medici uitgroeit tot een fenomeen. In 1505 keert hij terug naar Rome om te werken voor paus Julius II. Tot aan zijn dood zal Rome naast Firenze zijn belangrijkste werkterrein blijven. Hij werkte er voor 9 pausen.
We starten aan metrohalte Castro Pretorio. Neem Viale Castro Pretorio en sla links af Corso d’Italia.
Aan je linkerkant verwerkt in de Aureliaanse stadsmuur ligt de Porta Pia waar het Museo Storico dei Bersaglieri is gevestigd. Deze elitetroepen waren onderdeel van het Piëmontese leger. Op 20 september 1870 trokken ze via een bres naast de poort Rome binnen om een einde te maken aan de wereldlijke macht van de paus. De poort is een ontwerp uit 1560 van Michelangelo in opdracht van paus Pius IV die de poort naar zichzelf noemde. Het verhaal gaat dat deze paus door het volk “papa barbiere” werd genoemd (paus barbier). Michelangelo zou een handdoek, zeepje en een opvangschaal van de barbier verwerkt hebben in de gevel.
Ga door de poort en vervolg je weg langs Via XX Settembre. Verderop links afdraaien Via Goito en dan rechts af Via Cernaia. Ter hoogte van de resten van de Terme di Diocleziano kun je linksaf via een koertje doorsteken (enkel tijdens de openingsuren, anders ga je tot het einde van de straat en dan linksaf).
Via de sacristie kom je in de S. Maria degli Angeli e dei Martiri die in het frigidarium van de thermen is gebouwd. Michelangelo ontwierp de kerk op 86 -jarige leeftijd. Later werd de kerk nog verder verbouwd zodat vandaag nog enkel de gewelven dateren uit de tijd van Michelangelo.
Aan de kerk is het chiostro di Michelangelo verbonden, een fraaie kloosteromgang met honderden tentoongestelde antieke artefacten. De toegang is echter via het Museo Nazionale Romano (toegang betalend).
Steek Piazza della Repubblica over en sla links af Via Torino. Je komt uit aan de S. Maria Maggiore. In de basiliek vind je de Cappella Sforza getekend door Michelangelo. In vergelijking met de andere kapellen een eerder sober interieur.
Neem Via Merulana. Op het einde van de straat rechts af Via G. Lanza. Iets voorbij de metrohalte neem je links de trappen van de Scalinata dei Borgia. De Etruskische koning Servius Tullius stierf op deze plaats verraden door zijn dochter Tullia. De trap loopt onder het palazzo Borgia dat weelderig met klimop is begroeid. Hier woonde o.a. Lucrezia Borgia, buitenechtelijk kind van paus Alexander VI.
Eenmaal boven vind je op het plein de ingang van de basiliek S. Pietro in Vincoli, gewijd aan de ketenen van apostel Petrus. De originele kerk dateert uit de 5de eeuw maar werd herbouwd in de 15de en 18de eeuw. De publiekstrekker in de kerk is het grafmonument voor paus Julius II ontworpen door Michelangelo met een prachtig beeld van Mozes. In 1505 kreeg hij de opdracht en tekende een indrukwekkend monument met 40 sculpturen. De werken werden uitgesteld tot 1544 en resulteerde in dit kleiner monument met slechts 7 beelden. Michelangelo beschreef dit project als zijn grootste beproeving en telleurstelling.
Daal de trappen terug af en vervolg je weg. Op het einde van de straat rechts af Via dei Fori Imperiali tot Piazza Venezia. Op de gevel van het gebouw van de Assicurazioni Generali vind je een plaquette die herinnert aan de verdwenen Piazza Macel de’ Corvi waar Michelangelo de laatste 30 jaar woonde. Het plein en de huizen verdwenen met de bouw van het Altare della Patria.
Neem Via del Teatro di Marcello tot aan de trappen van de Cordonata Capitolina, een ontwerp van Michelangelo. Aan de voet 2 Egyptische leeuwen uit basalt die water spuwen. Ze stonden oorspronkelijk in de tempel van Isis.
Neem de trap tot boven die zo gebouwd is dat ook ridders te paard ze kon bestijgen. De hele Piazza del Campidoglio werd aangelegd door Michelangelo in 1538-1552. Centraal staat het ruiterstandbeeld van keizer Marcus Aurelius, een van de weinige beelden die de tijd doorstaan heeft omdat men dacht dat het keizer Constantijn was. Aan de linkerkant ligt Palazzo Nuovo en de rechterkant Palazzo dei Conservatori, samen vandaag Musei Capitolini (toegang betalend), oudste openbaar museum ter wereld.
Naast het plein ligt de S. Maria in Aracoeli waar Michelangelo in 1545 de graftombe tekende van Cecchino (Francesco) de’ Bracci, een zestienjarige jongen uit Firenze, het neefje van een goede vriend en rijke bankier.
Daal de trappen terug af, steek Piazza d’Aracoeli over en neem Via degli Astalli. Op het einde van de straat ligt een enorme marmeren voet, restant van een antiek beeld. Sla links af Via del Piè di marmo tot aan de S. Maria sopra Minerva.
In de basiliek vind je de sculptuur Cristo della Minerva, een werk uit 1518-1520. De eerste versie mislukte door een zwarte ader in het marmer op het gelaat. De tweede versie werd door Michelangelo in Firenze gemaakt en verstuurd naar Rome waar het echter door zijn leerling slecht werd afgewerkt. Michelangelo bood een derde versie aan maar de opdrachtgever (M. Vari) nam genoegen met het werk.
Neem Piazza S. Chiara en sla links af Via di Torre Argentina tot het gelijknamige plein. Sla rechts af Corso Vittorio Emanuele II en verderop links af Via del Paradiso tot Campo de’ Fiori. Steek het plein over en sla links af Via dei Baullari tot Piazza Farnese.
In 1514 starten de werken aan het Palazzo Farnese. In 1546 worden de werken verder gezet door Michelangelo die gevel en binnenplaats ontwierp. Het palazzo wordt uiteindelijk afgewerkt in 1589 door G. della Porta. Het gebouw werd toen beschouwd als één van de vier wonderen in Rome.
Neem Via di Monserrato en vervolgens rechtdoor Via dei Banchi Vecchi. Op het einde rechtsaf en links af Corso Vittorio Emanuele II. Verderop rechts af Via Paola tot aan Castel S. Angelo.
Het Castel S. Angelo is één van de meest bezochte monumenten in Rome (toegang betalend). Het is eigendom van de Italiaanse staat en maakt dus geen deel uit van Vaticaanstad. Het is ingericht als een museum. Michelangelo ontwierp de gevel van de Cappella di Leone X, te vinden op de vierde verdieping.
Neem Via della Conciliazione. In de wijk aan je rechterkant lag ooit Piazza Rusticucci met het kerkje S. Caterina delle Cavallerotte. In een steegje achter deze kerk woonde Michelangelo in een benepen woning met studio tot hij verhuisde naar een ruimer huis aan Piazza Macel de’ Corvi. Zowel het plein als de kerk en de studio zijn verdwenen tijdens de jaren ’30 voor de aanleg van de Via della Conciliazione.
Wandel verder tot aan Piazza S. Pietro in Vaticano. Vanop het plein heb je een goed zicht op de enorme koepel van de basiliek. Michelangelo tekende een ontwerp voor de koepel die iets kleiner was dan die van het pantheon uit respect voor de oudheid. Hij volgde de werken op tot en met de tamboer. De koepel werd na zijn dood gebouwd door G. della Porta die hem 7m verhoogde.
Michelangelo was gedurende 18 jaar hoofdarchitect van de basiliek. Zijn ontwerpen stonden vaak ter discussie maar het project werd grotendeels volgens zijn plannen afgewerkt.
In de basiliek (toegang gratis) vind je de wereldberoemde Pietà, een werk uit 1497–1499. Het wordt beschouwd als zijn eerste echte topwerk. Hij maakte het als jonge twintiger en het is het enige werk dat zijn handtekening zichtbaar draagt. Opdrachtgever was de Franse kardinaal Jean de Bilhères, ambassadeur van Karel VIII bij paus Alexander VI, bestemd voor de Cappella di Santa Petronilla waar hij later werd begraven.
Wereldberoemd zijn de fresco’s van de Cappella Sistina (toegang betalend). Aan het plafond werkte hij van 1508–1512 in opdracht van paus Julius II. De muur achter het altaar werd beschilderd van 1537–1541 onder paus Paulus III met een monumentaal Laatste Oordeel.
In 1550 ontwierp Michelangelo een buitentrap voor de binnenplaats van de Cortile del Belvedere. Het complex waarvan de binnenplaats deel uitmaakt, is een ontwerp van Bramante waar vandaag de Vaticaanse Musea (toegang betalend) gehuisvest zijn. De trap is versierd met een enorme pijnboomkegel, een fontein en twee Egyptische leeuwen.
De laatste werken zijn te vinden in het Apostolisch Paleis en zijn niet niet toegankelijk voor het publiek. In de Cappella Paolina schilderde hij twee fresco’s (1542–1545) in opdracht van paus Paulus III. De eerste fresco heeft als onderwerp “de bekering van Paulus” en de tweede “de kruisiging van Petrus”. Het zijn de laatste fresco’s die hij schilderde, naar eigen zeggen was zijn lichaam gemolesteerd door de honderden uren in een pijnlijke houding te moeten schilderen.
Hier eindigt de wandeling, in de buurt vind je metrostation Ottaviano.