Praktisch
Startpunt: metrohalte Basilica S. Paolo
Eindpunt: metrohalte Piramide
Afstand: 5 km
Beschrijving Romewandeling “Ostiense”
Ostiense is een volkswijk aan de rand van de stadsmuren langsheen Via Ostiense. Deze dertig km lange weg werd reeds aangelegd in de vierde eeuw v. Chr en verbond het Forum Boarium (vandaag Piazza della Bocca della Verità) met de zeehaven in Ostia (vandaag Ostia Antica). Daardoor is de weg tot op de dag van vandaag één van de belangrijkste verkeersaders in Rome.
Het gebied tussen de stadsmuren en de basiliek S. Paolo fuori le mura doet op het eerste zicht wat guur aan maar heeft zeker haar troeven. De laatste jaren doet de stad er alles aan om de wijk op te frissen en zijn er enkele grote bouwprojecten gelanceerd.
We starten aan de metrohalte Basilica S. Paolo, genoemd naar de prachtige basiliek S. Paolo fuori le mura (Sint-Paulus buiten de muren), één van de vier pauselijke basilieken in Rome. Keizer Constantijn bouwde boven het graf van de apostel Paulus een eerste kerk.
Eind vierde eeuw werd de kerk vervangen door een grotere basiliek omdat ze te klein bleek voor de grote stroom pelgrims die het graf bezochten. In de vijfde eeuw was ze in omvang groter dan de toenmalige Sint-Pietersbasiliek en daarmee de grootste ter wereld. In 1823 brandde de basiliek nagenoeg helemaal af. Enkel de apsis, kloostergang en het graf van Paulus werden gevrijwaard. Vóór de kerk bevindt zich een vierkant portiek met 150 zuilen met daarin een standbeeld van Sint-Paulus gemaakt uit Carraramarmer.
De kloostertuin met prachtige zuiltjes in kleurig cosmatenwerk zijn een streling voor het oog (toegang betalend). Verder kun je hier ook lekkere koffie drinken in de bar en een aantal antieke vondsten bekijken in een klein archeologisch museum.
In 1917 werd naast de basiliek een begraafplaats ontdekt die bekend staat als de Sepolcreto di Via Ostiense. De belangrijkste vondsten werden meteen overgebracht naar de Capitolijnse musea maar er werd wegens tijd- en geldgebrek geen verder onderzoek uitgevoerd. Recent is men eindelijk gestart met opgravingen om de site nauwkeurig te onderzoeken en verwacht men een aantal spectaculaire vondsten te doen.
Van hieruit heb je een goed zicht op Opera onirica di Sam3 aan de overkant van de straat, de eerste van de vele street art die we vandaag zullen tegenkomen. Een man vol sterren houdt in zijn hand een volle maan met vluchtende silhouetten.
Neem Via Ostiense richting centrum. De gebouwen aan je rechterkant behoren toe aan de universiteit, richting kunst en muziek. Aan je linkerkant kun je met enige moeite de Tiber horen stromen. Wat verderop vind je aan je linkerkant de ingang van de Centrale Montemartini, een prachtig museum dat je gezien moet hebben (toegang betalend). De gebouwen behoorden toe tot een voormalige elektriciteitscentrale. Toen men wegens plaatsgebrek in de Capitolijnse musea een nieuwe plek zocht, kwam men op het lumineuze idee om de indrukwekkende stoomturbines te combineren met antieke beelden. De wijk kreeg eindelijk de langverwachte hippe attractie waardoor toeristen zich buiten het historisch centrum durfden wagen. De locatie werd zo populair dat het museum een permanent karakter kreeg.
Het witte stalen gevaarte aan de overkant is de Ponte Settimia Spizzichino, ook wel Ponte Ostiense genoemd. Deze brug uit 2012 maakt vlot verkeer mogelijk tussen de wijk Garbatella en Via Ostiense omdat ze de spoorlijn overspant. De naam van de brug is een eerbetoon aan de Romeinse Settimia die in 1943 als Joodse werd gedeporteerd maar de verschrikkingen van de holocaust overleefde.
Vanop de brug heb je een goed zicht op de enorme werf die de voormalige Mercati Generali momenteel zijn. Bedoeling is om hier in 2020 de Città dei Giovani (Stad van de Jeugd) te verwezenlijken. De voormalige markthallen worden omgetoverd in onder meer een bibliotheek, een bioscoop, sportfaciliteiten, een winkelcentrum, ontmoetingspleinen en studentengebouwen.
Vanop de brug heb je tevens een goed zicht op de enorme resten van de gazometro die de skyline van Rome kenmerkt. Deze vier containers uit de negentiende eeuw werden gebouwd om gas op te slaan en de huishoudens van Rome van gas te voorzien. Later raakten ze in onbruik en vandaag zijn het markante roestige resten van een industrieel verleden.
Keer terug naar Via Ostiense en sla verderop linksaf. Op de muren in Via dei Magazzini Generali vind je de zestig meter lange street art Wall of Fame di JB Rock met hoofden van artiesten die de kunstenaar inspireerden.
Steek via Via G. Acerbi door naar Via del Porto Fluviale. Aan je linkerkant vind je een leuke street art op de gevel van de vismijn Ostiense met de toepasselijke naam Nuotatore di Iacurci.
Keer terug en wandel de straat af tot Via delle Conce tot aan de gevel met de street art I mille volti di blù. De kunstenaar wilde met de vele gezichten de aandacht trekken op het probleem van de daklozen en verwaarloosden.
Duik hier de tunnel in onder de sporen en vervolg je weg langs Via delle Conce. Op de muren en gevels aan beide kanten van de straat zijn recent een heel aantal mooie street art aangebracht waaronder werk van de Braziliaanse kunstenaar Herbert Baglione.
Wandel naar de Piazza Vittorio Bottego en bewonder de contouren van de Monte dei Cocci, de artificiële heuvel die helemaal uit antieke scherven van amforen bestaat en ook wel Monte Testaccio wordt genoemd. Sla rechts af en volg de stadsmuren tot je uitkomt op de enorme Piazza di Porta S. Paolo.
De zuil aan je linkerkant is een herdenkingsmonument uit 1954 om de gesneuvelden uit 1943 te eren, in september werd op deze plaats zwaar gevochten. Daarnaast valt je oog meteen op het schitterend recent gerestaureerde grafmonument uit de oudheid: de witte piramide di Caio Cestio. De man verbleef een aantal jaren in Egypte en liet het graf bouwen in amper 330 dagen. Er worden af en toe bezoeken met gids georganiseerd. Rondom de piramide onderhouden vrijwilligers de talrijke zwerfkatten die Rome rijk is.
Naast de blinkende piramide staat de Porta S. Paolo, één van de antieke stadspoorten die vandaag dienst doet als museum gewijd aan Via Ostiense. Je vindt er maquettes, antieke inscripties en beelden, graven en altaren; plannen en luchtfoto’s van het antieke Ostia met de havens van Claudius en Trajanus en een grote verzameling prenten en foto’s uit de geschiedenis van de weg. Vanuit de ramen heb je een mooi zicht op de piramide en wanneer je van de ene toren naar de andere loopt, geniet je van een fraai panoramisch uitzicht. De toegang is gratis. Lees meer.
Het Parco museo ferroviario is een klein maar fijn museum gelegen langs de spoorlijn Roma-Lido in het Stazione Porta S. Paolo. Hier wordt de geschiedenis van het Romeinse spoor vertelt met een permanente tentoonstelling van historische treinstellen en locomotieven uit het begin tot midden van vorige eeuw. De voertuigen zijn toegankelijk gemaakt wat heel leuk is voor kinderen en doen je zo wegdromen naar lang vervlogen tijden toen reizen nog iets heel speciaals was. De toegang is gratis. Lees meer.
Het complex Stazione di Roma Ostiense bestaat uit verschillende delen. Er is het treinstation, het metrostation Piramide en de metrolijn Roma-Lido die je voor de prijs van een buskaartje (€ 1,50) naar de kust brengt. Het station is tevens verbonden met tramlijn 3 en tal van buslijnen.
Aan de achterkant van het station aan de Piazzale 12 Ottobre 1492 ligt de voormalige airterminal gebouwd voor het WK van 1990. Het project mislukte en na jaren van leegstand werd in 2010 het gebouw omgetoverd in een gloednieuw winkelcentrum met als kers op de taart in 2012 een filiaal van EATALY, de bekende slowfood-beweging die winkels en restaurants in de hele wereld uitbaat. Volg vanuit het station gewoon de bordjes EATALY om via een doolhof van gangen onder de sporen op je bestemming te geraken. Behalve winkelen kun je hier ook heel lekker eten.
