Praktisch
Startpunt: Piazza Venezia (tram -en bushalte)
Eindpunt: Largo di Torre Argentina (tram -en bushalte)
Afstand: 3,5 km
Beschrijving Romewandeling “Pigna en S. Eustachio”
De wijk Pigna vind je tussen Piazza Venezia en het Pantheon. Pigna betekent “dennenappel” maar het is niet duidelijk waar deze naam vandaan komt. Mogelijks is het een verbastering van Vigna wat “wijngaard” betekent. Tijdens de Romeinse tijd was hier een grote openbare ruimte voor volkstellingen en verrees er de Egyptische tempel van Isis. Verschillende obelisken die nu verspreid staan in de stad behoorden oorspronkelijk tot deze tempel.
De wijk S. Eustachio is een smalle strook tussen het Pantheon en de Piazza Navona. De naam van de wijk verwijst naar de heilige Eustachio die gekend was als Placidius, officier onder keizer Trajanus. Tijdens de jacht stuitte hij op een hert met het gezicht van Jezus tussen de horens en bekeerde hij zich prompt. Onder keizer Hadrianus worden hij en zijn familie voor de leeuwen gegooid die hen echter met rust lieten. Daarom laat de keizer hen verbranden, later worden ze als martelaren aanbeden en wordt bovenop zijn huis de kerk S. Eustachio gebouwd.
Op het wapenschild van rione Pigna staat een gouden dennenappel op een rode achtergrond. Op het wapenschild van rione Eustachio een gouden hertenkop op een rode achtergrond.
We starten op Piazza Venezia, een druk verkeersknooppunt aan de voet van een enorm wit marmeren monument: het Vittoriano of ook Altare della Patria, in de volksmond de bruidstaart of de typemachine genoemd. Opgericht om de eenmaking van Italië te eren. Je kunt op de terrassen klauteren of de lift naar het bovenste terras nemen (lift toegang betalend). Maar je kunt ook binnenwandelen om o.a. het Museo di Risorgimento te bezoeken.
De Piazza Venezia is genoemd naar de Venetiaanse paus Paulus II die er zijn Palazzo Venezia bouwde. Het paleis stamt uit de 15de eeuw en is bekend als residentie van Mussolini die er redevoeringen hield vanop het balkon. Vandaag is er de collectie Museo Nazionale Palazzo Venezia gevestigd (toegang betalend) met renaissancekunst en kunstnijverheid uit die tijd. Tip: de charmante binnenplaats is vrij toegankelijk, een aangename rustplaats met fontein waar je amper het voorbijrazende verkeer van buiten hoort. Aan de zijkant vind je de ook nog de ingang naar de Cappella Della Madonnella di San Marco.
De basilica S. Marco grenst aan het Palazzo Venezia en is één van de oudste kerken in Rome (4de eeuw). De kerk werd gebouwd boven het huis van de apostel, naar verluidt zijn botten van hem hier opgegraven. Er zijn fraaie vloeren en een mozaïek in de apsis uit de 9de eeuw. De romaanse klokkentoren is versierd met antieke groene schijven.
In een hoekje buiten de kerk vind je een vreemd standbeeld. Het is Madama Lucrezia, in feite een verweerd antiek beeld van godin Isis. Ze is één van de sprekende standbeelden in Rome waar de inwoners satirische commentaren achterlaten.
Vanuit de binnenplaats kies je de uitgang naar Via del Plebiscito. Sla rechts af en dan meteen links af Via del Corso. Op de hoek staat het Palazzo Bonaparte waar de moeder van Napoleon woonde tot haar dood. Via del Corso is een drukke winkelstraat, vernoemd naar de rennen die hier ooit plaatsvonden.
Wat verderop vind je aan je linkerzijde het Palazzo Doria Pamphilj (toegang betalend). Het is een fraai rococo-paleis met een indrukwekkende kunstcollectie. De illustere familie woont nog steeds in een deel van het gebouw en beheert het museum zelfstandig.
Neem de eerste straat links. Aan je voeten vind je de Fontana del Facchino, een verweerde beeld van een waterdrager in middeleeuwse kledij, vandaag één van de sprekende beelden in Rome.
Sla rechtsaf Via del Collegio Romano. Op het einde linksaf Via del Caravita. Verderop aan je linkerkant vind je de kerk S. Ignazio di Loyola, gewijd aan de stichter van de Jezuïetenorde. De kerk lijkt een koepel te dragen maar in werkelijkheid is het een geschilderde trompe-l’oeil van A. Pozzo. Aan de overkant van de kerk is een commandopost van de Carabinieri.
Sla linksaf Via di S. Ignazio tot Piazza del Collegio romano. Steek het plein over en neem Via della Gatta. De straat is genoemd naar een antiek beeldje van een kat uit de voormalige tempel van Isis. Je vindt het verweerde katje op de Piazza Grazioli op een gevel geplaatst omdat volgens de overlevering hier een kat een moeder waarschuwde toen haar kind uit het raam dreigde te vallen.
Neem Via degli Astalli en sla rechts af Via del Plebiscito. Aan de linkerkant staat de Gesù, de eerste Jezuïetenkerk in Rome en model voor heel wat barokke kerken in de wereld. Naast de kerk kun je de kamers van Sint Ignatius, stichter van de orde, bezoeken. Hij woonde hier tot zijn dood. Er is een fraai beschilderde gang van A. Pozzo uit 1680 die je doet duizelen.
Aan de overkant van het plein vind je Palazzo Artieri. Paus Clemens X liet het monstrueuze gebouw optrekken rond het huis van een oud vrouwtje dat weigerde te verhuizen.
Sla rechts af Via del Gesù tot aan Palazzo Berardi. Als de deur openstaat kun je de binnenplaats oplopen om het weinig gekende Orologio ad acqua te bewonderen, een uurwerk dat draait op watermechaniek. Het horloge is tegen een muur geplaatst en fraai versierd met elegante beeldjes, groen en een bassin.
Neem Via di S. Stefano del Cacco. Let op de fraaie fontein aan je rechterkant gemaakt van een antieke sarcofaag. Sla verderop linksaf tot aan de Via del Piè di Marmo. Op de hoek vind je het verweerde beeld van een enorme antieke voet dat behoorde tot een kolossaal vrouwelijk beeld uit de tempel van Isis.
Sla linksaf en meteen linksaf Via del Gesù. Neem de eerste straat rechts Via della Pigna. Aan je rechterkant vind je aan de Piazza della Pigna de kleine kerk S. Giovanni della Pigna uit de 16de eeuw. Het pleintje is omzoomd met mooie stadspaleizen.
Wandel Via della Pigna uit en neem Via dell’Arco della Ciambella. De antieke resten aan je rechterkant zijn het enige wat rest van de Terme di Agrippa. Tot de 17de eeuw was hier nog een volledige rond hal te zien maar die werd beetje bij beetje afgebroken tot de ruïne van vandaag.
Sla verderop rechts af. Aan je rechterkant vind je de kerk S. Chiara. De kerk met bijhorend klooster werd gesticht door Carlo Borromeo in 1592 en gewijd aan de heilige Klara. De gevel werd pas voltooid eind 19de eeuw. Recht tegenover de kerk op nr 14 vind je de Casa dell’Arciconfraternita della Ss.Annunziata waar de heilige Catharina van Siena haar laatste jaren doorbracht. Haar kamer is omgebouwd tot een kapel.
Sla rechts af en verderop links af. Je komt uit op de Piazza della Minerva met het charmante olifantje van Bernini dat een obelisk torst. Het staat voor “wijsheid ondersteunt door kracht”. De Egyptische obelisk uit de tijd van Apriës stond in de oudheid in de tempel van Isis.
De basiliek S. Maria sopra Minerva is gebouwd bovenop de resten van de tempel van Minerva. Het is de enige gotische kerk in Rome (13de eeuw). Hier vind je tevens de graftombe van Catharina van Siena uit 1380. In de kerk vind je tal van fraaie kunstwerken waaronder een schilderij van Michelangelo.
Sla rechtsaf Via della Minerva. In deze straat vind je enkele winkels die je niet in een gewone winkelstraat zult terugvinden. Het zijn ateliers en kleermakers die voor de geestelijken werken. Je kan er al eens een kardinaal of bisschop spotten die zijn pak op maat komt passen.
Aan de achterzijde van het pantheon zie je goed hoe het straatniveau door de eeuwen heen is opgehoogd.
Wandel verder tot je op Piazza della Rotonda uitkomt, genoemd naar het beroemdste bouwwerk uit de oudheid met een betonnen koepel: het pantheon (toegang betalend). De goed bewaarde antieke tempel is vandaag een christelijke kerk gewijd aan de martelaren. Je vindt er ook de graftombe van Rafaël (lees meer). De fontein op het plein uit de 18de eeuw draagt een obelisk van Ramses II die in de tempel van Isis stond.
Sla linksaf Salita de’ Crescenzi tot Piazza S. Eustachio. Hier vind je de gelijknamige kerk gewijd aan de heilige (zie inleiding). Let op de antieke resten van de thermen van Nero die in de zijkant van de kerk zijn verwerkt. De kerk dateert uit de 12de eeuw maar de plek wordt al sinds de dood van de heilige vereerd. De romaanse klokkentoren is een van de weinige restanten van de middeleeuwse kerk. Let op de hertenkop met kruis bovenop de gevel.
Wie zin heeft in een lekkere kop koffie kan terecht in het bekende Caffè S. Eustachio recht tegenover de kerk. Aan de andere kant van het plein staat Palazzo di Tizio di Spoleto, hij was de kamermeester van paus Paulus III Farnese. De fraaie gevelschildering is het werk van Zuccari. We zien het leven van de heilige Eustachio uitgebeeld met centraal het wapenschild van de Medici familie, toegevoegd in opdracht van paus Pius IV Medici.
Bewonder de fraaie koepel van de kerk S. Ivo alla Sapienza (achterzijde) voor je rechtsaf Via della Dogana Vecchia inslaat. Op de hoek met Via Giustiniani vind je de Piazza di S. Luigi dei Francesi met de gelijknamige kerk. Deze Franse nationale kerk is beroemd om 3 schilderijen van Caravaggio over het leven van Mattheus (gratis toegang).
Neem Via Giustiniani die uitkomt op de Piazza della Rotonda. Sla links af Via della Rosetta en meteen links af Via del Pozzo delle Cornacchie. Aan je rechterkant zie je aan de Piazza Rondanini het Palazzo Mazzetti di Pietralata. Op de binnenplaats vind je de antieke resten van de Terme Neroniane-Alessandrine verwerkt in de muren.
Keer terug naar de Piazza delle Maddalena en sla links af Via delle Coppelle. Op de hoek ligt de kerk S. Salvatore alle Coppelle, kerk van de Roemeense gemeenschap met orthodoxe vieringen. De kerk werd gebouwd in de 11de eeuw boven de resten van een nog oudere kerk. In de 12de eeuw kreeg het zijn huidige naam en werd de romaanse klokkentoren toegevoegd. Gerestaureerd in de 18de eeuw. Binnen een fraai versierde iconostase met het Laatste Avondmaal.
In de zijgevel van de kerk zie je een marmeren plaat met brievenbus waarin gastheren en herbergiers zieke gasten moesten aangeven om de broederschap “Confraternita del Ss.Sacramento della Divina Perseveranza” in staat te stellen op te treden en zo een mogelijke epidemie te voorkomen. De inscriptie dateert uit 1750, een jubileumjaar waarin veel pelgrims werden verwacht. De Romeinen steunden de maatregel niet omdat ze niet voor verrader wilden doorgaan.
Sla rechts af tot op Piazza delle Coppelle. Hier werden vroeger “coppelle” verkocht, houten tienlitervaten met azijnwater, wijn of water van de Tiber. Op het plein is er een dagelijkse fruit -en groentenmarkt.
Neem Vicolo della Vaccarella en sla links af Via della Scrofa. Sla rechts af Via di S. Agostino. De basilica di S. Agostino werd gebouwd in de 13de-15de eeuw. De kerk is beroemd om het schilderij “Madonna dei Pellegrini” van Caravaggio en een fresco van Rafaël “de profeet Jesaja”.
Sla links af. Het imposante bewaakte palazzo aan je linkerkant is Palazzo Madama, genoemd naar Margaretha van Parma, dochter van Karel V die hier in de 16de eeuw woonde. Vandaag zijn het kantoren van de Italiaanse senaat en kun je hier vaak wandelende Italiaanse politici spotten.
Sla links af tussen Palazzo Carpegna en Palazzo Madama tot aan de Fontana di Piazza S. Eustachio, een fontein gemaakt van een enorm antiek bassin uit de Terme Neroniane- Alessandrine. Sla rechts af Via degli Straderari.
Aan je linkerkant zie je een andere fontein: de Fontana dei Libri uit 1927. De boeken herinneren aan de oude universiteit Sapienza in het gebouw hiernaast.
Sla links af. Aan je linkerkant vind je Palazzo della Sapienza met de kerk S. Ivo alla Sapienza. Hier bevond zich vroeger de universiteit van Rome. Binnenplaats en kerk zijn werk van Borromini. De 2 torentjes bevatten symbool van de familie Chigi. De vlammenkroon op de koepel zijn de angels van de Barberini-bijtjes. Het interieur is licht en ruimtelijk en is bekroond met een parabolische koepel (toegang gratis zondagvoormiddag).
Wandel Via del Rinascimento uit tot op de Corso Vittorio Emanuele II. Hier vind je de monumentale S. Andrea delle Valle uit de 16de eeuw met de op een na hoogste koepel van de stad. Bekend als locatie voor een scène van de opera Tosca (Puccini). Bewonder de prachtige fresco’s van Domenichino. In 1842 zou Maria hier verschenen zijn aan een ongelovige Fransman die zich prompt bekeerde.
Aan de zijkant van de kerk vind je nog een derde sprekend beeld: Abate Luigi, een verweerd antiek beeld zonder hoofd van een togadragende man uit de late keizertijd.
Neem Via del Sudario. Aan je rechterkant zie je de gevel van de kerk S. Giuliano dei Fiamminghi, opgericht door Vlamingen in de 11de eeuw. Boven het portaal zie je een beeld van de heilige uit de 17de eeuw (lees meer).
Wandel de straat uit tot op Largo di Torre Argentina, eindpunt van deze wandeling.
