Romewandeling Regola

Praktisch

Start -en eindpunt: Largo di Torre Argentina
Afstand: 2,5 km

Beschrijving Romewandeling “Regola”

De wijk Regola ligt aan de oever van de Tiber en volgt zowat de hele Via Giulia. In de oudheid maakte het deel uit van de IX Regio Circus Flaminius met het Trigarium, een hippodroom waar de wagenmenners trainden met een driespan. Tijdens de middeleeuwen was het de wijk van de koperbewerkers, molenaars, ververs, touwmakers, slagers en leerlooiers die hun vellen in de Tiber looiden.

Op het wapenschild van rione Regola staat een springend gouden hert op een blauwe achtergrond.

De naam Regola is afgeleid van “arenula” (zand, strand, oever), verbasterd in Reola tot het huidige Regola . Sinds de aanleg van de dijken heeft de wijk haar connectie met de Tiber verloren maar in de oudheid en middeleeuwen waren zo goed als alle activiteiten van de wijk gelinkt met de rivier.

We starten net buiten de wijk aan de Largo di Torre Argentina omwille van de bus -en tramhalte. Neem de Largo Arenula (de naam van de wijk is rechtstreeks afgeleid van deze straatnaam) richting Tiber.

De Piazza Benedetto Cairoli is genoemd naar een berucht strijder uit de 19de eeuw, rechterhand van Garibaldi. Na zijn militaire carrière werd hij premier en minister van Buitenlandse Zaken en Landbouw. Op het plein staat een standbeeld uit 1919 van Federico Seismit Doda, minister van Financiën tijdens de regering van Cairoli en Crispi, zijn extremistische ideeën leidde tot zijn ontslag. Verder zie je een fontein uit 1888 gemaakt van een bassin gevonden op het Forum Romanum.

Op de hoek met Via della Seggiola staat het Ministero di Grazia e Giustizia (ministerie van justitie), een gebouw uit 1924 waarvoor heel wat mooie huizen uit de renaissance werden gesloopt. Op de hoeken van het gebouw zie je het wapenschild van Savoia. Sla rechts af Via della Seggiola en links af Via di S. Maria in Monticelli.

Aan je rechterkant zie je de kerk S. Maria in Monticelli. Het achtervoegsel geeft aan dat de kerk gebouwd werd op een kleine heuvel. De oorspronkelijke kerk dateert uit de 6de- 7de eeuw maar werd verbouwd in de 12de en 18de eeuw. In de middeleeuwse apsis zie je een fragment van een mozaïek uit de 12de eeuw met gezicht van de Verlosser. Ook de fraaie romaanse klokkentoren dateert uit die periode.

Aan je linkerkant zie je de zogeheten Case di S. Paolo omdat hier volgens de overlevering apostel Paulus gewoond heeft en catecheselessen gaf. Het middeleeuwse complex bestaat uit 7 huizen uit de 13de eeuw. Ze stonden op de slooplijst voor de bouw van het ministerie van justitie (zie boven) maar werden gered door de “Vrienden van de Monumenten”, een burgerbeweging. Ze werden niet gesloopt maar wel grondig gerestaureerd en binnen volledig vernieuwd omdat ze deel uitmaken van de kantoren van het ministerie.

Sla de hoek om tot op de Piazza di S. Paolo alla Regola met de gelijknamige kerk. Ook van deze plek wordt gezegd dat de kerk gebouwd werd boven de resten van het huis van apostel Paulus. De oorspronkelijke kerk werd in de 17de eeuw volledig verbouwd door Bergonzoni. In de apsis is het leven van de Heilige Paulus uitgebeeld. Verder kunstwerken van o.a. Parmigianino.

Sla links af Via del Conservatorio en dan rechts af Via delle Zoccolette. Beide straatnamen zijn gelinkt aan het voormalig weeshuis uit 1715 “Orfanotrofio delle Zoccolette”. Zoccolette is een Romeinse spotnaam voor prostitués. De arme meisjes die, eenmaal ontslagen uit het weeshuis, niets anders konden dan de straat op gaan om zich te verkopen. Nochtans leerden ze in het conservatorio (weeshuis) een vak als borduren.

Op de hoek met Via dei Pettinari staat een enorm gebouw uit 1587 dat dienst deed als opvang voor bedelaars en daklozen, het Ospizio dei Mendicanti. Er werden 600 tot 1000 personen opgevangen die voorzien werden van eten en kledij. Nadien werd het een ziekenhuis voor arme priesters dat later overgenomen werd door de Orde van Malta die er een militair hospitaal inrichtte. In 1869 werd het omgebouwd tot het allereerste kinderziekenhuis, voorloper van het huidige Ospedale Pediatrico Bambino Gesù. Vandaag is er het Pauselijk Instituut van S. Clemente gevestigd en “Migrantes”, het instituut van Caritas ter ondersteuning van emigranten in Italië.

De kleine kerk met de witgele gevel op de hoek is de S. Salvatore in Onda, zo genoemd om de vele overstromingen van de Tiber. Gebouwd in de 12de eeuw maar vaak gerestaureerd. In de crypte zijn resten te zien van een gebouw uit de 2de eeuw. Recht tegenover de kerk op de hoek zie je een oud verweerd fresco uit de 16de eeuw met S. Antonio Abate en Madonna met kind.

Wandel tot aan de Tiber. Aan je linkerkant zie je de achterkant van het Ospizio dei Mendicanti (zie boven) dat verbouwd werd met een mooie porticato toen de dijken aan de Tiber werden opgetrokken. De elegante wandelbrug over de Tiber is de Ponte Sisto uit de 15de eeuw.

Hier start de Via Giulia, die in de middeleeuwen “magistralis” genoemd werd omdat het een hoofdweg was. Ze werd heraangelegd door Bramante onder paus Julius II die zijn naam aan de straat gaf. Het was de langste kaarsrechte straat in Rome (1 km lengte) en werd daarom ook Via Recta genoemd.

Neem Via Giulia. Verderop aan je linkerkant zie je de Fontana del Mascherone uit de 17de eeuw gebouwd met geld van de familie Farnese. Oorspronkelijk leunde ze niet tegen een muur maar stond ze op een vierkant pleintje. Bekken en masker zijn afkomstig uit antieke Romeinse thermen. Toen Zondadari in 1720 tot grootmeester van de Orde van Malta werd benoemd, stroomde er 3 dagen wijn uit de fontein.

Iets verderop is de straat overspannen met een boog, de Arco Farnese, die volgens de plannen van Michelangelo het Palazzo Farnese zou verbinden met de Villa Farnesina aan de overkant van de rivier, een plan dat echter nooit tot uitvoering is gebracht.

Net voorbij de boog staat aan je linkerkant de kerk S. Maria dell’Orazione e Morte uit de 16de eeuw, gesticht door een macaber broederschap uit die tijd dat onbekende doden een begrafenis en laatste rustplaats gaf. Enkel met Allerheiligen is de monumentale grafkelder onder de kerk met duizenden skeletten en mummies toegankelijk. Op de gevel zie je een afbeelding van de gevleugelde Dood. Let op de zandloper die het leven en de dood symboliseert. Aan het ingangsportaal hangen stenen schedels.

Verderop aan je linkerkant vind je de ambassade van Hongarije in Palazzo Falconieri. Het complex uit de 16de eeuw werd gebouwd voor de familie Ceci maar nadien gekocht door de familie Odescalchi en daarna door de familie Farnese die het schonk aan O. Falconieri. Hij liet het gebouw restaureren door Borromini. Let op de fraaie valkenkop in de gevel, symbool van Falconieri. Op de binnenplaats staat een fraaie fontein. In het palazzo woonde korte tijd de moeder van Napoleon. Vanop het balkon op het dak heb je een schitterend zicht over de stad Rome (enkel te bezoeken met gids).

Wandel de straat verder af. Aan je rechterkant zie je de kerk S. Caterina da Siena uit 1526. In 1766 werd de kerk afgebroken en opnieuw opgetrokken. Let op de tweeling en de wolvin aan de zijkant van het centrale venster, ze zijn – net als voor Rome – symbool van Siena. In de kelder is er een oude begraafplaats. Via de binnenplaats kun je een oratorium bekijken. Het complex is rechtstreeks verbonden met de S. Maria di Monserrato aan de andere kant (Via di Monserrato).

Sla links af Via di S. Eligio tot aan de gelijknamige kerk S. Eligio degli Orefici, gebouwd aan de oever van de Tiber in de 16de eeuw door de rijke gilde van de goudsmeden. Een ontwerp van Raphael en Bramante. De gevel werd later toegevoegd. Fraaie fresco’s van verschillende kunstenaars.

Keer terug naar Via Giulia en sla links af. Op de hoek met Via di S. Aurea verlaten we Via Giulia, voor het vervolg van deze straat kies je de Romewandeling Ponte. Neem Via di S. Aurea. Aan je rechterkant staat Palazzo Ricci met een fraaie fresco op de gevel uit 1525. Dergelijke muurschilderingen waren mode tijdens de renaissance en duiden op de rijkdom van de eigenaar. In de verte zie je de gevel van de kerk S. Spirito Santo dei Napoletani.

Sla rechts af Via di Monserrata. Aan je rechterkant zie je de gevel van de S. Maria di Monserrato, gewijd aan het zwarte Mariabeeld van Montserrat (Catalonië) en daarom de kerk van de Catalanen. Sinds 1807 is het tevens de nationale kerk van Spanje. Gebouwd in de 16de eeuw. In de kerk werden 2 pausen begraven en koning Alfons XIII van Spanje (in 1980 overgeplaatst naar Spanje).

Wandel verder tot op de Piazza di S. Caterina della Rota . Aan het plein liggen 3 kerken: de S. Caterina della Rota, de S. Tommaso di Canterbury en de S. Girolamo della Carità. De S. Caterina della Rota heeft een mooi houten plafond met het wapenschild van paus Sixtus V. De S. Tommaso werd gebouwd samen met een hospice voor Engelse pelgrims, later richtten de Jezuïeten er een kerkelijk college voor Engelse studenten in. Let op het fraaie portaal in romaanse stijl. De S. Girolamo werd gebouwd in de 4de eeuw boven het huis van de heilige. De kerk werd volledig herbouwd in de 17de eeuw met een gevel van Rainaldi. Bezoek zeker de prachtige Cappella Spada van Borromini.

Verderop kom je uit op de Piazza Farnese met het gelijknamige palazzo, een van de mooiste renaissancepaleizen in Rome, vandaag ambassade van Frankrijk (toegang betalend). Gebouwd in de 16de eeuw voor paus Paulus III. Zowel Michelangelo, della Porta als Vignola werkten mee aan de bouw. Op de eerste etage is een prachtig versierde galerij van Carracci die samenwerkte met Domenichino en Lanfranco. De Sala dei Fasti Farnesiani is versierd met fresco’s van Salviati en Zuccari.

De 2 fonteinen op de piazza zijn gemaakt van badkuipen uit de thermen van Caracalla. In de 15de eeuw bevonden deze zich nog op de Piazza Venezia. Let op de lelies, symbool van de familie Farnese.

Het kleine kerkje S. Brigida is gewijd aan de Zweedse Brigitta Persson, stichter van de Ordine del S. Salvatore. Ze kwam aan in Rome in 1349 en stichtte een hospice voor haar landgenoten. In 1391 werd ze al heilig verklaard en werd de kerk gebouwd. Deze werd grondig gerestaureerd in de 18de eeuw. In de gevel zie je beelden van de heilige met haar dochter Catharina van Zweden. Via de kerk kun je de kamers bezoeken waar ze met haar dochter zou gewoond hebben.

Aan de overkant van het plein staat het Palazzo del Gallo di Roccagiovine uit de 16de eeuw. In 1720 werd er een elegante dubbele trap met balustrades toegevoegd op de binnenplaats.

Neem de Vicolo de’ Venti tot de Piazza della Quercia met de kerk S. Maria della Quercia. De kerk was oorspronkelijk gewijd aan S. Niccolò maar werd hernoemd door paus Julius II die een heiligdom wilde zoals dat in Viterbo. Grondig herbouwd in 1727 door Raguzzini.

Verderop aan je rechterkant vind je Palazzo Spada met op de eerste etage de kunstverzameling Galeria Spada (toegang betalend). Gebouwd begin 16de eeuw voor kardinaal Capodiferro. Nadien eigendom van kardinaal Spada die het palazzo liet aanpassen en verbeteren. De collectie omvat fraaie schilderijen van o.a. Caravaggio, Reni, Tiziano, Parmigianino en Brueghel in prachtig versierde kamers. In de tuin kun je de Colonnata van Borromini bewonderen, een sterk staaltje perspectief dat het oog bedriegt.

Even verderop aan je rechterkant vind je op nr. 7 de gevel van het zogenaamde Palazzetto Spada, gebouwd voor de familie Capodiferro door Peruzzi. Iets verder op nr. 37 zie je verwerkt in de gevel een middeleeuws portiek met 4 granieten zuilen. Je ziet hoe het huidige straatniveau gezakt is tegenover het middeleeuwse niveau.

Je komt uit op de Piazza della Trinità dei Pellegrini met de gelijknamige kerk SS. Trinità dei Pellegrini ai Catinari uit de 16de eeuw. Paus Paulus IV verleende de kerk aan een liefdadigheidsinstelling van de heilige Filippo Neri. In de gevel uit de 18de eeuw zie je beelden van de 4 evangelisten. De kerk is versierd met fresco’s en schilderijen waaronder werk van Reni.

Sla links af Via dell’Arco del Monte. De naam van de straat is afgeleid van de boog verderop die de straat overspant. Je komt uit op de Piazza del Monte di Pietà. Op het plein staat een enorm palazzo van Mascherino voor kardinaal Santacroce uit de 16de eeuw, zetel van de Monte dei Pegni die woekeraars bestreed. Het gebouw werd aangepast door Maderno en Borromini. Let op de plaquette ontworpen door Maderno met een beeltenis van Jezus die opstaat uit zijn graf. Tegen de gevel vind je een mooie fontein met een adelaar en 2 draken van Maderno. Bovenop het palazzo werd in de 18de eeuw een klokkentoren toegevoegd. Ze loopt nooit zoals het moet omdat de klokkenmaker ze ontregelde toen hij zijn betaling te laat ontving. Hij voegde nog een venijnige spreuk toe maar die werd later gewist.

Verderop sla je rechts af Via S. Salvatore in Campo tot de gelijknamige piazza. De kerk S. Salvatore in Campo werd in 1639 gebouwd door kardinaal Barberini. Op nr. 43 in deze straat vind je een fraaie muurschildering. Dit huis uit de 16de eeuw behoorde toe aan A. Lancia, een lid van het hof van paus Paulus III. Het is zijn wapenschild dat je ziet op de fresco tussen de 2 ramen op de eerste etage. In de fresco’s op de tweede etage zijn leeuwen en het hoofd van Medusa verwerkt.

Wandel de straat uit en sla rechts af Via degli Specchi, genoemd naar de familie Specchi die een palazzo bezat op nr. 17. Op de hoek met de Vicolo dei Catinari vind je op de binnenplaats van nr. 3 een fraaie fontein met een Venus, dolfijnen en engeltjes.

Je komt terug uit op de Piazza Benedetto Cairoli van waar je snel op de Largo di Torre Argentina bent, eindpunt van deze wandeling.